Het is zoals cellist Marc Coppey het stelt. Een componist die twee volledige concerto’s aan de cello wijdt, kan men enkel maar dankbaar zijn. Het eerste concerto kreeg een terechte revival als een van de opgelegde stukken tijdens de finale van de eerste Koningin Elisabeth Wedstrijd voor cello in 2017. Het album dat Marc Coppey opnam met het Polish National Radio Symphony Orchestra o.l.v. Lawrence Foster, is een eerbetoon bij uitstek aan de componist en laat de luisteraar eveneens kennis maken met het tweede, minder frequent opgevoerde concerto.
Het is onmiddellijk duidelijk dat Coppey het stuk uitvoert zoals Schostakovitch moet aangevoeld hebben; statig, stevige boogstreken die zelfzeker alle uitdagingen aangaan die het instrument te bieden heeft. De cello gaat in dialoog met de hoorn en verrast. Tijdens de tweede beweging wordt men meegenomen naar accenten die steeds van plaats veranderen. Het lijkt alsof men van a naar b gaat, maar vlak voor b wordt er een afslag richting c genomen, waardoor men met een waakzame geest doorheen de compositie reist. Het zelfzekere van Coppey, het vertrouwen in zijn instrument en het inzicht in de compositie, laten het allemaal aanvoelen als een verhaal over kracht, maar ook over affectie tijdens een wiegeliedachtige passage, om vervolgens het centrale thema in alle statigheid te bevestigen. Destijds, toen Mstislav Rostropovitch in 1959, het concerto als allereerste in Leningrad opvoerde, was dit een symbool voor de eenheid en de macht van de Sovjetunie.
Dmitri Chostakovitch zag zijn twee celloconcerti als een eenheid, en droeg ze trouwens beiden op aan de legendarische cellist Rostropovitch. Want ondanks het feit dat er eenheid in de klanken terug te vinden was, wat er het feit dat de componist tien jaar voor de eerste première al zijn posten in Moskou verloor uit wantrouwen van het Stalinistische regime. Rostropovitch zou het blijvend voor hem opnemen tot hij zelf emigreerde en in 1978 zelfs zijn nationaliteit veranderde.
Het tweede concerto ging in 1966 in première. Ondanks er twee harpen, percussie en xylofoon toegevoegd werden aan het geheel, zorgen de houtblazers opnieuw voor statige stramienen en strenge kaders. Het is een compositie vol vraagtekens, veel minder duidelijk uitgesproken dan het eerste concerto, maar daarom zeker niet minderwaardig. Hij blijft zijn stijl trouw, al is het allemaal wat vaag. Er zouden verwijzingen inzitten naar zijn vriendschap met dichtere Anna Akhmatova, die hetzelfde voorjaar stierf. Ook zijn er verwijzingen naar Mahlers Lied von der Erde. Het is mogelijk een verhaal in code, mogelijk heeft Schostakovitch het zo bedoeld dat enkel de cello zelf het mocht snappen…
Een stevig album, een verhaal, een legende, voor wie van stevigheid houdt, maar ook van lyriek
Audite 97.777 http://www.outhere-music.be