De Gouden Zaal van het Wiener Musikverein zorgt altijd weer voor magische opnamen. Op dit album hoort u niets anders. Maar toch, de eerste opvoering van Anton Bruckners derde symfonie draaide volgens een ooggetuige anders uit. Een gebeurtenis waar we vandaag de dag veel uit kunnen leren, wanneer het op pretentieloos interpreteren aankomt.
Een groep van 10 à 20 jonge mensen van beide geslachten applaudisseerde volop, terwijl de zogenaamde muzikale high society zich overgaf aan boegeroep. Bruckner wist van zichzelf dat hij niet de meest geweldige dirigent was en er werd geopperd dat hij zou bewogen hebben als een marionet. Dat hij het werk opdroeg aan Richard Wagner, zette hem meteen in de vuurlinie van predominante conservatieve criticasters. Er werd gelachen dat hij Beethovens negende wilde laten vriendjes worden met de Walkuren. Het werd een belediging aan Wagners adres genoemd.
Men had dus beter eens nagedacht. ..
Het hele verhaal begon in september 1873, toen Bruckner zijn tweede en derde onafgewerkte symfonieën meenam naar Wahnfried, het landgoed van Wagner. Hij vroeg de meester zelf om de werken te bestuderen en legde erbij uit dat ze van wereldklasse moesten worden. Het bezoek kwam Wagner echter niet goed uit, maar Bruckner liet zich niet wegsturen. Wagner bedacht zich en ontving hem in alle warmte. Hij speelde zelf op de piano de opening van de derde symfonie en noemde het meteen een meesterstuk. Hij was vereerd dat het stuk aan hem werd opgedragen en vond vooral de zachte inzet door de trompetten een mooi gegeven.
Oorspronkelijk noemde Bruckner het werk de Wagner Symfonie. Tijdens de 70 minuten dat het werk duurt, neemt het de luisteraar mee naar andere dimensies die op dat moment muzikaal nauwelijks werden verkend. Bruckner durfde probleemloos de link naar de negende symfonie van Beethoven maken, omdat hij vond dat het goddelijke samen met het menselijke werd omarmd, als in een kosmische harmonie. Zachte mysterieuze intro en intervallen, orkestrale delen die de grootsheid van het universum weergeven, verhalende haast zangpartijen. De derde symfonie van Bruckner is een verhaal, een queeste, een teken van onderwerping aan het grote universum. Het roept “Aanschouw!” en dooft liefdevol in alle verfijning uit. De luisteraar blijft achter in berusting en bewondering.
In 1889 werd de finale echter aangepast, en velen vonden dat deze derde en kortere versie tekort schoot tegenover wat Wagner die dag in 1973 voor zijn stomverbaasde neus kreeg. Toch is het meer helder en duidelijk, waardoor ook dirigent Mariss Jansons voor deze uitvoering kiest. Hij noemt het zonder twijfel een werk van kracht.
Aanschouw, de arme ziel van de vooringenomen kenner en ontdek Bruckners universum, u magistraal gebracht door het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks.
BR Klassik 900189 http://www.outhere-music.com