Een Noorse componist die sonates zou graan schrijven; het was iets compleet nieuw voor het publiek van de negentiende eeuw. Zijn eerste invloeden haalde Edvard Grieg (1843-1907) uit Duitsland, maar toch zouden zijn roots een steeds dominantere rol gaan spelen. Toen hij 15 jaar oud was, reisde hij naar Leipzig om er een elitaire muzikale opleiding te genieten. Hij werd er snel opgemerkt, werd er directeur van het Gewandhaus na Mendelssohns dood en speelde onder andere samen met Reinecke.
In 1843 vestigde hij zich in Kopenhagen. Daar zou hij onder de invloed van componist en violist Ole Bull in de ban raken van het instrument. Bull was van hoog virtuoos niveau, doch grotendeels autodidact. Hij stond in voor vernieuwing en werd vergeleken aan de centraal Europese grootmeesters. Dit in contrast met de traditionele Hardanger viool (https://nl.wikipedia.org/wiki/Hardangerviool).
Invloeden
Grieg was eveneens bevriend met perfectionist Niels Gade, componist en vioolbouwer. Gade had het eerder voor de Duitse school en geloofde niet in wat men tegenwoordig een cross-over zou noemen. Toch deed Grieg het. Hij deed er maar liefst twintig jaar over, maar schreef drie sonates voor viool en piano waarin de klassieke stijl zich vredevol verzoent met de Noorse folklore en mystiek. De eerste twee sonates beëindigde hij op relatief korte tijd, over de derde deed hij jarenlang. Men hoort doorheen de drie sonates ook een mooie evolutie waarbij traditie stilaan plaats ruimt voor rust en thuiskomen – van kamer naar fjord.
Tijdreis
Tijdens het componeren van de eerste sonate kreeg Grieg enkele tegenslagen te verwerken, zoals de dood van componist en vriend Nordraak. Het was Liszt die hem aanmoedigde verder te zetten. De tweede sonate die erop volgde zou veel sneller geschreven worden en ook opgewekter klinken. De componist genoot van de hete zomer van 1867, werd verliefd en huwde.
Ongelijk
Met zijn derde sonate bewees Grieg het ongelijk van Gade totaal. Stilgezeten had hij niet, want hij schreef intussen zijn bekendste werken zoals bijvoorbeeld de Peer Gynt en de Holberg Suite – Peer Gynt ook doorspekt van Noorse invloeden. Grieg had de afgelopen jaren meerdere tegenslagen gekend zoals een zware depressie, waardoor zijn werk af en toe aanzienlijk afgeremd werd. Toch, de derde sonate is Grieg op en top, zoals het publiek hem kent – de componist die ons de fjorden laat horen.
Album
Violiste Vineta Sareika -ze bespeelt een Antonio Stradivari uit 1683- en pianiste Amandine Savary nemen u mee op sleeptouw doorheen Griegs sonates en evolutie als mens en componist. Een meeslepend portret dat u best bewaart voor een regenachtige dag… En misschien zelfs een dekentje?
Grieg Violin Sonatas – Muso-024 /www.muso.mu i.s.m. Flagey en SPPF (2018)
www.vineta-sareika.com
www.amandinesavary.com
