Nominatie Gouden Label Dat de Hongaarse dirigent Iván Fischer finesse uitstraalt, is een understatement. Hij ademt het moeiteloos. De cd Composers Portrait 1 doet zijn reputatie alle eer aan. Hij ontdekte namelijk het recept waardoor men Yiddische volksliederen als volwaardig erfgoed binnen onze Europese cultuur kan beschouwen en savoureren.
De cd-hoes lachte al naar mij. Fischer staat erop te aanschouwen zoals zijn muziek klinkt; integer, fijnzinnig klinkend met diepgaande wortels. Diepgaand zijn ook de prikkels die zijn muziek nalaat. Het lijkt wel of ze impulsen veroorzaken die je hersenen tot rust brengen, maar dan op een wijze vol symboliek en bagage. Daarmee is ook al onmiddellijk gezegd hoe men dit album als luisteraar ervaart en hoezeer Fischer zijn interpretatie van deze muziek op de muzikanten van het Kobra-ensemble overbracht.
Talen en geschriften
Een mini-compendium lijkt het wel, het album in combinatie met het boekje. Een duidelijk beeld van de hedendaagse componisten en muzikanten die meewerkten aan dit project wordt geschetst en de rijke Yiddische volkscultuur wordt via volksliederen gekoppeld aan filosofen zoals Spinoza en filosoof-dichters zoals Goethe. Op deze manier wordt ook het esotere gekoppeld aan het literaire en het muzikale. Telkens werd rekening gehouden met tijdsgeest. De composities en bewerkingen die bij de teksten werden gevoegd, stemmen overeen met het tijdsbeeld waarin de teksten werden geschreven. Sopraan Nora Fischer – dochter van – blijkt de geëikte zangeres. Haar stemkleur is genre-overschrijdend en lyrisch-melancholisch. De perfecte combinatie om culturen en tijdsgeesten met mekaar te versmelten. Zowel Nora als Iván Fischer namen zelf delen van de pianopartijen voor hun rekening.
Esoteer, muzikaal en literair
Ook schrijvers uit de betreffende periodes werden aangehaald en vertaald, zo is de Deutsch-Jiddische Kantate een combinatie van teksten van Rainer Maria Rilke, Avrom Sutzkever en Johann Wolfgang von Goethe. Fischer besteedde veel aandacht aan de totaalbeleving van zijn muziek. Daarom voorzag hij plaats voor de teksten en vertalingen, die samen met hun oorsprong duidelijk terug te vinden zijn in het boekje. Maar liefst zes talen werden gebruikt om de rijkdom van de joodse volkscultuur weer te geven; Oudnederlands, Italiaans, Frans, Duits, Hongaars en Yiddish. De laatste compositie op de cd, Tsuchimo – een satirische opera, is zelfs de combinatie van een vijftiende-eeuws libretto, een negentiende-eeuwse herwerking en vertalingen in alle zes van deze talen. De mannelijke zangrollen waren voor de rekening van zoon Daniël Fischer en Matthias Kadar.
Fischer werd bij dit immense werk geassisteerd door dochter Nora, componist-zanger Matthias Kadar en professor trompet Wim van Hasselt.
- WIE: Iván Fischer
- WAT: Composer’s Portrait
- UITGAVE: Channel Classics CCS 34516
- Foto : © Marco Borghgreve