Drieëntwintig januari 1811, Copenhagen. Een jonge Duitse muzikant verschijnt in het Koninklijke Theater op de Bühne. Hij heeft een ietwat oudere, onhandige lichaamsbouw en ontbreekt een oog. Op zijn hoofd een weelderige bos krullen. De jongeman gaat zitten, speelt zijn pianoconcerto in C groot en verbaast iedereen.
Zelfvertrouwen
Het was Friedrich Kuhlau, nauwelijks vijfentwintig jaar oud. Hij was onder een valse naam naar Denemarken gevlucht nadat Napoleon naar Hamburg optrok en hij inlijving in het leger riskeerde. Een aanstelling als organist te Aalborg-Jutland bleek zijn redding. De jongeman had er al flink wat tegenslag opzitten, maar zijn vlucht naar het Noorden bleek hem eindelijk als muzikant op de kaart te zetten. Hij groeide op in Uelzen bij Hannover. Als kind viel hij van de trap terwijl hij een fles droeg. Het glas beschadigde zijn rechteroog onherroepelijk. Hij zou het uiteindelijk verliezen. Zijn vader kocht hem een piano, omwille van de jongen zijn zelfvertrouwen. Samen met piano, leerde hij ook fluit. Toen zijn familie naar Hamburg verhuisde, kreeg hij de kans om bij Christian Friedrisch Gottlieb Schwencke te gaan studeren, de organist-opvolger van Carl Philipp Emmanuel Bach in de Katherinenkirche.
Roots
Wat de Denen onmiddellijk opviel, en wat u trouwens bij het beluisteren van dit album ook onmiddellijk zal opvallen, is de sterke connectie met Beethoven. Kuhlau had gerust een leerling van hem kunnen geweest zijn. Die Duitse traditie sprak de Denen enorm aan. Kuhlau had trouwens al werk van Beethoven in Denemarken opgevoerd nog voor hij zijn eigen werk aan het grote publiek tentoonspreidde. Misschien is het wel de ideale springplank geweest.
De successen volgden. Hooggeplaatsten wilden Kuhlau als mentor voor hun kinderen. Het Koninklijke Theater gaf hem opdrachten en hij zou het via die opdrachten – ter ere van de koninklijke familie – schoppen tot een van de meest befaamde Deense componisten. De Denen zagen hem ondanks hun admiratie van de Duitse stijl, als een van hun. De muziek die hij schreef voor de dochter van Erik VI wordt zelfs als een mijlpaal gezien. Kuhlau heeft Beethoven trouwens informeel ontmoet tijdens een wandeling op het platteland die in een herberg eindigde. Toch leidde de ontmoeting tot het samen schrijven aan canons, later die avond en de volgende dagen. Deze ontmoeting is gedocumenteerd vastgelegd.
Noodlot
Zoals het bij vele genieën ging, werd zijn genialiteit zwaar om dragen. Dat en de armoede die hij als muzikant kende vooraleer hij beroemd werd. Waar hij aanvankelijk genot vond in alcohol en tabak, vond hij op de lange duur verslaving – nog een raakpunt met Beethoven. Uiteindelijk zouden zijn ouders en zus bij hem intrekken, waardoor de spanningen nog meer opliepen. Financieel had hij het moeilijk. Meer monden te voeden en een honger naar luxeproducten dreven hem in het straatje van de massaproductie aan fluitpartituren voor snelle publicatie. Het ging van kwaad naar erger, toen hij zijn twee ouders op zes maand tijd verloor en ook zijn huis afbrandde. In het huis bevonden zich de manuscripten van zijn tweede pianoconcerto. Hij zou deze klappen nooit meer te boven komen en werd drie maand lang gehospitaliseerd uit zwakte. Een jaar later zou hij sterven. Hij was nauwelijks 46 jaar oud.
Fris
Deze CD geeft een frisse ontmoeting met zijn werk voor piano solo. Duitse vroeg-Romantiek ten top, met hele fijne bijna Mozartiaanse ornamentjes. Stevigere passages hebben een duidelijke Beethoven-signatuur. Een componist die een grotere plaats in de geschiedenis heeft verdiend, maar gelukkig van menig melomaan en pianist het verdiende respect krijgt. Het is de jonge Duitse pianiste Marie-Luise Bodendorff die u hier laar kennismaken met het werk van Kuhlau. Zelf speelde ze ook al vaak in Denemaken (onder andere, want er is een mooie lijst aan landen op meerdere continenten). Ze spreekt trouwens vloeiend Deens. Het is dus niet verwonderlijk dat het opnemen van Kuhlau op haar bucketlist stond.
Voor de fans: er is een volume 1 beschikbaar. Zelfde label, zelfde pianiste. De opnamen vonden plaats in het conservatorium van Copenhagen. Picture perfect!
DaCapo 8.226205 – http://www.outhere-music.com