Het Carnaval Des Animaux van Camille Saint-Saëns (1835-1921) is ondanks het feit dat de componist meer dan zuinig was op de opvoering ervan, na zijn dood een stuk geworden dat zowat iedereen herkent. Denk aan de mooie cellosolo Le Cygne – De Zwaan. Maar verder is men op oneindig veel opvoeringen na echter nooit gekomen – tot Belgisch componist Piet Swerts er eens stevig zijn muzikale tanden inzette. Het resultaat is fenomenaal.
Het bleek de perfecte gelegenheid om het dierenthema verder te exploreren, door het tweede deel van de CD te wijden aan Le Bestiaire, dat andere geniale literair-plastisch-muzikale werk van Guillaume Apollinaire, hetgeen verscheen in 1911. Apollinaire baseerde zich hiervoor op het Middeleeuwse Bestiarium – een verlucht handschrift met illustraties waarin dierenrassen op fabelachtige wijze samen met planten en bomen werden voorgesteld. Ieder dier werd beschreven in een dertigdelige dichtcyclus en werd vervolgens uitgebeeld in een houtgravure, gecreëerd door plastisch kunstenaar Raoul Dufy. Ieder gedicht werd later gekoppeld aan een muzikale compositie van diverse componisten, beginnend met een compositie van Francis Poulenc.
Cyclus
Wanneer men het album goed bekijkt, ziet men onmiddellijk de rode draad. Het veertiendelige Carnaval des Animaux werd aangevuld met exact 16 geselecteerde stukken uit de Bestiaire, waardoor er een compleet nieuwe cyclus van dertig composities met gedichten en beelden ontstond. De gedichten werden naar het Engels vertaald door Stefan Grondelaers en naar het Nederlands door Stijn De Paepe. Illustraties, foto’s en bewerkte foto’s van componist en uitvoerende muzikanten zijn van de hand van Emilie Lauwers.
Dialogen
Maar laat ons het ook even over de muziek zelf hebben. Wel, dat zijn toch wel straffe toeren. Saint-Saëns schreef het Carnaval oorspronkelijk voor een veel grotere bezetting, op de solo van De Zwaan na. Piet Swerts vond het geheim om deze composities te herwerken zodat ze uitvoerbaar werden voor klarinet, 2 violen, altviool, cello en piano. Laat dat nu net de publiek geheime formule achter het Roeland Hendrikx Ensemble zijn.
Het werd een enorm werk, alle partijen aanpassen en bewerken en vooral de dialogen laten kloppen. Hier speelt Swerts fijnzinnig met diepte. Hij laat de klarinet binnendringen als verteller binnen het verhaal, als vertrouwde waarde. Niets is voorspelbaar, men komt voor mooie verrassingen zoals baspartijen die ingevuld worden door de klarinet. Ook de fameuze Zwaansolo krijgt net dat tikje ondersteuning om het op te liften en lichten tegelijk en op te gaan in het geheel van de andere composities. Het lijkt of alles altijd reeds een geheel vormde. Op deze manier laat Piets Swerts u samen met het Roeland Hendrickx ensemble maar liefst dertig bewegingen lang zweven doorheen de wereld van dichters zoals Jean de la Fontaine. En u hoeft er zoals bij Narnia zelfs niet voor in een kast te kruipen.
Schaf de CD aan, luister ernaar in een hoekje met het boekje en herken melodieën, beluister ze als geheel. Beluister het met uw gezin en vertel de kinderen verhalen. Geniet, samen of alleen.
Het Roeland Hendrikx Ensemble bestaat uit: Nicolas Dupont, viool; Camille Joubert, viool; Sander Geerts, altviool; Sevak Avanesyan, cello; Liebrecht Vanbeckevoort, piano en Roeland Hendrikx himself, klarinet, what else…
De opnames van dit album werden mogelijk gemaakt door http://www.motormusic-classic.eu in de Blauwe Zaal van DeSingel.
Antarctica Records 2020 AR 022 – http://www.Antarctica-records.eu
