De drie componisten op dit album – Puccini, Verdi en Tchaikovsky – zijn meestal gekend voor hun opera’s en andere werken die werden uitgevoerd op grote schaal. Toch is hun kamermuziek ook getuige van hun creativiteit in zijn puurste vorm. Het Streichquartett der Staatskapelle Berlin stelt u graag een aantal strijkkwartetten van hun hand voor. Strijkkwartetten die u elk een verhaal vertellen.
Het Strijkkwartet in E min van Guiseppe Verdi (1813-1901) is zijn enige stuk instrumentale kamermuziek – zover dat geweten is natuurlijk. Het was een periode waarin de opera in Italië bijna de enige vorm was waarmee men de nodige aandacht op zich en zijn muziek kon vestigen. Hij schreef dit stuk tijdens het wachten op de uitgestelde première van zijn opera Aida, waardoor men hier elementen uit het hoofdmotief kan terugvinden. Een stuk met sterk karakter, waarin men het drama van zijn grotere werken kan voelen.
Het werk ging uiteindelijk twee dagen na Aida in première tijdens een informeel recital in Verdi’s hotel op 1 April 1873. Zelf zei hij erover dat hij het in zijn vrije tijd in Napels had geschreven en wel eens thuis had laten opvoeren voor zijn intieme vriendenkring die regelmatig langskwam. Hij deed er nogal gewoontjes over en verklaarde zelfs dat hij niet wist of het mooi of lelijk was, enkel dat hij zeker wist dat het een kwartet was. Zo slecht zal het wel niet zijn geweest, want Arturo Toscanini herwerkte het naar een versie voor strijkorkest.
Het strijkkwartet nr. 1 in D majeur opus 11 van Pyotr Tchaikovsky (1840-1893) werd geschreven in een periode waar tijdens de componist het moest stellen met zeer weinig middelen. Hij was bezig aan de voorbereiding van een concert waarin enkel zijn muziek zou worden gespeeld en zag het als een kans om zich te bewijzen. Er moest een ruime variatie zitten in het programma, niet enkel piano en vioolsonates. Een stuk dat bijna als een hymne begint waarbij de instrumenten uit elkaar gaan om mekaar steeds terug te vinden. Het Andante werd dan weer het populairste stuk van het geheel en is gebaseerd op een volksliedje – niet ongewoon voor de componist. Een stuk waarbij de componist al zijn creativiteit uit de kast haalde.
Crisantemi is het meest uitgevoerde instrumentale werk van Giacomo Puccini (1858-1924), geschreven in 1890. In een brief aan zijn broer Michele schrijft hij dat hij het in slechts een enkele nacht heeft geschreven en heeft opgedragen aan de graaf van Aosta. Het stuk is gebaseerd op twee thema’s die terug zullen te horen zijn in Manon Lescaut die mooi in balans worden gebracht. Het resultaat is weemoed en passie. Het strijkkwartet krijgt er een haast orkestrale dimensie door. Een beetje als een klein verhaal, een kleine instrumentale verismo-opera.
Een CD met net dat andere portret van drie componisten in, waarbij bij elk hun typische kenmerken toch mooi uit de hoek komen. Al deed Verdi er maar gewoontjes over, het zijn kleine meesterwerken – bommetjes creativiteit – in de schaduw van hun grote tegenhangers. Zeker het ontdekken waard
LINN CKD697 http://www.outhere-music.com