Joseph Callaerts en Joseph Ryelandt, bescheiden meesters van bij ons

Jong dynamisch Ryelandt Trio zet hen opnieuw op de kaart

by Knopskaya

Allerheiligen kan niet beter beginnen dan met de herdenking van muzikanten van bij ons die echt het verschil hebben gemaakt. Zo ook de Antwerpse componist Joseph Callaerts (1838-1901) en de Brugse componist Joseph Ryelandt (1870-1965). Wat hen zo bijzonder maakte, is dat ze onze muziekgeschiedenis grondig hebben veranderd, zonder daarbij roem na te streven of aan anderen hun kar te gaan hangen. De liefde voor muziek, componeren en hun eigen visie zorgden ervoor dat ze elk een heel eigen oeuvre op de kaart zetten, waar men ook in het buitenland u tegen kan zeggen.

Lyriek
En wat het grote verschil maakt? De mooie band die ze hadden met hun eigen geboortestreek. In 1882, componeerde Callaerts zijn pianotrio opus 16. Wanneer we het op dit album voor het eerst beluisteren, moeten we toch wel zeggen dat we een beetje achterover vallen. Het – toepasselijke – Ryelandt-trio zet onmiddellijk de toon achter het genie die de componist was. Hoog romantische kamermuziek met een  lyrische dynamiek die onmiddellijk naar binnen dringt en de luisteraar oproept om zeker nu niet te gaan lopen. Het werk is bovendien een mijlpaal zonder meer binnen onze muziekgeschiedenis. Het was al sinds de Leuvense componist de Bériot geleden (een goede 40 jaar dus) dat er zulk bepaald werk van eigen bodem zich aanbood. Ok, men kan César Franck aanhalen en Henry Litolff bvb., maar men zal toch moeten toegeven dat ze de nationale piste een beetje hadden verlaten. Het trio van Callaerts was het mooie begin voor nog meer moois uit onze contreien, zoals werk van Guillaume Lekeu en Joseph Jongen. Op dit album wordt meer bijzonder werk van Joseph Ryelandt uitgekozen. Dat beide componisten mekaar tijdens deze luisterervaring terecht flankeren, staat buiten twijfel. Bovendien stonden beide componisten gekend als bijzonder bescheiden mannen, ondanks hun grote zelfbewustzijn tijdens het componeren, en u weet wat Goethe daarover te zeggen had.

Wilskracht
Eigenlijk was die bescheidenheid helemaal niet nodig. De familie Ryelandt genoot hoog aanzien binnen het politieke leven en  de Brugse bourgeois-maatschappij. Callaerts kon zich dan weer titularis-componist van de Antwerpse kathedraal noemen. Daar hij vooral orgel- en koormuziek schreef, waren zijn kamermuziekcomposities eerder schaars. Toch werd dit bijzonder trio bekroond door de Koninklijke Academie van België en werd het uitgegeven te Parijs. Het kende groot succes tot aan de dood van de componist.

Ryelandt kon zich door zijn goede afkomst en decennialange benoeming als directeur van het Brugse Conservatorium lustig toeleggen op zijn oeuvre, dat de stad binnen een Bruges la Morte-sfeer (naar de roman van Geroger Rodenbach) tekent. Een vijver van sfeervolle orkestmuziek om in de verdwalen en verdrinken. Doodgaan was nog nooit zo aangenaam. Alhoewel, toen de Eerste Wereldoorlog zich aanbood, was het gedaan met componeren voor grote bezettingen, Het culturele leven viel zo goed als stil. Een stimulans voor Ryelandt om te gaan schrijven voor kleinere bezettingen. De man kon trouwens ook de stad niet uit om militaire redenen. Toch vond hij manieren dit alles te omzeilen. Zijn huisarts was cellist en samen met een bevriend violist gingen ze aan de slag. Uit hun bijeenkomsten stamt het eerste pianotrio opus 57, waar hij zelf zeer over was te spreken. Helemaal trouw aan zijn eigen stijl en toch boeiend en nieuw. Een bijzondere periode van huiskamerconcerten zou zich aandienen. Voor zijn Canon en Trio opus 70 wist hij drie van zijn 8 kinderen in te schakelen, die zelf muzikaal begaafd waren. Hoe men van de nood een deugd maakt die nog meer dan 100 jaar nazindert! Het tweede  pianotrio schreef hij opnieuw in oorlogstijd en op hoge leeftijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. De uitvoeringen door muzikanten van het Conservatorium waren ten voordele van liefdadigheid.

Het Ryelandt Trio – violist Jeroen De Beer, Cellist Pieter-Jan De Smet en pianist Pieter-Jan Verhoyen – zetten beide componisten op de kaart volgens de bevlogenheid en bescheidenheid waarmee ze hun werk voedden. Alweer een mooi product van bij ons, door jonge energierijke muzikanten van bij ons en uitgegeven door een label van bij ons, Et”cetera. Bovendien uitgevoerd op historische instrumenten – pianoforte en strijkers met darmsnaren.

Mooie duiding bij het album door kunsthistoricus-biograaf David Vergauwen.

KTC 1730 http://www.outhere-music.com 

 

 

 

Misschien houdt u ook van:

Wij gebruiken cookies om onze website en de inhoud er van te optimaliseren. Akkoord