Lusitano – pionier in de polyfonie

by Knopskaya

Zoals het vaker het geval is bij Renaissance-muzikanten en -componisten, is het moeilijk om hun leven te reconstrueren. Zo ok bij Vicente Lusitano. Waar we wel zeker over zijn, is dat hij de eerste zwarte componist was die ooit heeft gepubliceerd. Zijn enig teruggevonden boek met composities, het Liber Primus Epigramatum werd in Rome gepubliceerd in het jaar 1551.

Wat we wel weten is dat hij priester was in de orde van Sint-Pieter, geboren was in Olivença (Portugal) en met succes onderwees in Padua en Viterbo. Zo had de Portugese priester Diogo Barbosa Machado het in een encyclopedie genoteerd.

In een ander manuscript uit de zeventiende eeuw kunnen we terugvinden dat Lusitano een persoon was van gemengde huidskleur, deels afkomstig uit Afrika, pardo genaamd in het Portugees van toen. In die tijd waren er vrij veel kleurlingen in deze regio door de actieve deelname aan de slavenhandel. Lusitano zou afkomstig geweest zijn van een Portugese vader en Afrikaanse moeder. Hierover zweeg Barbosa echter. De afkomst van de componist kan er mogelijk toe bijgedragen hebben dat men zo weinig terugvond. Zelfs binnen de kerk werd niets teruggevonden. Toch bekleedde hij een hoge positie volgens Barbosa en onderwees hij zelfs de zoon van de Portugese ambassadeur in Rome. Aan Dinis, deze jongeman, werd trouwens het teruggevonden boek opgedragen.

In zijn tijd was Lusitano beter gekend als theoreticus dan als componist. Hij was dan ook getuige van enkele belangrijke muzikale gebeurtenissen van deze  periode. Zo debatteerde hij lang openbaar met Nicola Vicentino over chromatiek en oud-Griekse elementen in de toen hedendaagse muziek. Uit dit debat zou hij als winnaar komen volgens een aantal muzikanten, inclusief leden van de Sixtijnse Kapel. Toch zouden historici hier de kant van Vicentino kiezen.

In 1561 bekeerde Lusitano zich echter tot het protestantisme en huwde. Hij probeerde tevergeefs aan een positie te komen aan het Württemberg Hof te Stuttgart. Hierna is alle informatie verloren gegaan.

Hij publiceerde wel in 1553 nog een traité in Rome, de Introduttione facilissima et novissima en het manuscript Tratado de canto de organo. Dit kan nog steeds geraadpleegd worden bij de Bibliothèque nationale de France. Beiden werken handelen over het contrapunt. Deze werken helpen zijn benadering van de polyfonie beter te begrijpen en aldus uit te voeren.

Deze verzameling motetten heeft de bedoeling om een overzicht te geven van Lusitano’s overlevende werken. Ze gaan van energetisch naar lijdzaam – bvb klaagzang met extra stem. Vooral het Stabat Mater is tekenend voor zijn stijl. Lange zinnen deinen uit en willen de eeuwigheid raken.

In een hommage maakt Lusitano ook zijn bewondering kenbaar voor Josquin de Prez. Zijn basis is in vele motetten terug te vinden, alsook de teksten. Sereen en sfeervol uitgevoerd door het Marian Consort o.l.v. Rory Mc Cleery.

Een album vol contemplatie dat genot oplevert bij zonsopgang of -ondergang.

LINN CDK694 http://www.outhere-music.com

Misschien houdt u ook van:

Wij gebruiken cookies om onze website en de inhoud er van te optimaliseren. Akkoord