Mahler uitvoeren was lang een punt van discussie. Het was onduidelijk hoeveel bewegingen er dienden uitgevoerd te worden of in welke volgorde zijn zes Symfonieën zouden dienen te worden uitgevoerd. Mannelijke of vrouwelijke stemmen? En mogen dirigenten dit allemaal zelf kiezen. Maar waarom zoveel discussie over dingen die als vanzelfsprekend zouden moeten aanvoelen? Het werd allemaal nog erger toen Mahler in 1911 zijn tiende symfonie onafgewerkt achterliet om het tijdelijke voor het eeuwige in te ruilen.
Klaaglied
Er ontstond een mythe en duizend en een verhalen waar niemand een boodschap aan had. Volgens de ene wilde hij het zo afwerken, volgens de andere zo. Volgens nog anderen was het heiligschennis. En dit alles zonder dat ze ook maar een blik op de originele partituren hadden geworpen, die in het bezit waren van zijn vrouw Alma. Het is een Klagend Lied op zich. Men ging zelfs nog verder door te beweren dat hij zijn vrouw zou opgelegd hebben om alles te vernietigen. Er zouden trouwens wanhoops-boodschappen hebben tussen gestaan aan haar adres.
Alma
Het was in de jaren twintig dat Alma alles als een facsimile liet publiceren, dat als een soort van intro op zijn ander werk kon worden gebruikt, of van anderen die zich door hem lieten inspireren zoals Arnold Schönberg of Schostakovitch) . Zo kon er geen twijfel bestaan rond de inhoud. Zijn vertrouweling, dirigent Bruno Walter zou toezien op een correct gebruik, dit om te voorkomen dat er ongepaste aanvullingen op zouden worden gemaakt. Dat was wat Mahler zelf ook zou willen hebben vermeden.
Loslaten
Tijdens de jaren vijftig en zestig begon Alma Mahler echter meer en meer stukken vrij te geven, en kwam men tot de vaststelling dat het helemaal niet meer ging om een hoop samenraapsels. Ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag in 1960 besliste BBC producer Deryck Cooke de samensmelting van al deze stukken te realiseren, dus geen vervolg te schrijven. Dit om Mahler niet postuum voor de borst te stoten, maar toch een uniform werk de wereld te kunnen insturen. Er kwam hulp uit Duitsland, en het project nam steeds meer vorm.
Er ontstond een ware Mahler-passie tijdens de jaren zestig, door het hoorbaar maken van zijn laatste handschrift, en doordat de weduwe steeds meer haar embargo tegen opvoeringen liet varen. Haar reserves waren vooral gebaseerd op hoezeer hun privé-leven zou doorschijnen uit de composities. Vooral omdat ze naar het einde van zijn leven toe een relatie was begonnen met de Bauhaus- architect Walter Gropius.
Groots
En wat is het resultaat? Dat kunt u hier horen, opgevoerd door het Minnesota Orchestra o.l.v. Osmo Vänskä. U wordt ondergedompeld in een wereld die tussen het werkelijke en het onwerkelijke zit, tussen droom en werkelijkheid, tussen zachte liefde en wanhoop, binnen een kader van mystiek die als mist boven een meer hangt. Een Queestegevoel vol uitdagingen, een naderende dood en reflectie over het leven. Wagner schuilt om de hoek, maar dan zachter. Vuur wordt geblust door water dat stil komt te staan. We zijn allen kinderen van een groots universum dat steeds in beweging is. Ons lot is onafwendbaar.
BIS-2396 http://www.outhere-music.com