Hij had het kunnen doen, enkel voor zijn geliefde piano componeren. Maar toch dacht Beethoven verder. Hij wilde zichzelf overstijgen en dingen ontdekken, net zoals zijn grote voorbeelden Haydn en Mozart dat deden. Zo wilde hij ook vier stemmen samen laten klinken en toch hun eigen kleur laten markeren. Beethoven ging het strijkkwartet exploreren.
Vlak voor zijn dertigste verjaardag begon hij er aan. In 1801 was het zover en publiceerde hij zijn Six Quators voor twee violen, altviool en cello, opgedragen vaan prins Lobkowitz, zijn broodheer. Het was vooral het vierde kwartet dat onmiddellijk werd gesmaakt omwille van de intensiteit waarmee het dient te worden gebracht. Toch deelde Beethoven zelf de mening niet van het publiek. Hij noemde het zelfs zelf regelrechte rommel. Vermoedelijk was de reden dat hij nog meer en beter werk schreef en dat men altijd terug dit stuk aanhaalde. Er kan veel gezegd worden over dit stuk. Sommigen beweren dat er elementen uit zijn jeugd in werden verwerkt. Het enige dat we met zekerheid weten is dat dit zowat de enige van zijn composities is waar geen schetsen van teruggevonden werden. Misschien vond hij dat wel een oneer aan het adres van zijn eigen werk. Wie zal het zeggen? Toch wordt het op deze opname zo liefdevol uitgevoerd dat het mogelijk zijn eigen idee wel eens zou kunnen bijsturen over het werk. Ook dat is de opgave van een goede uitvoering, hier door het David Oistrakh Quartet: durven in discussie gaan met de componist. Het tegendeel willen bewijzen.
Een andere gewoonte van Schubert was om dingen niet af te werken, zo ook hield hij het voor bekeken na het schrijven van de openingsbeweging van zijn strijkkwartet nummer 12 in 1820. Het gaat hier opnieuw om een sterk expressief stuk. Beethoven wordt in deze opname trots, weerbarstig en krachtig benaderd. Genialiteit en tegenwind.
Het was ook niet met het beste gevoel trouwens dat Dmitri Schostakovitch zijn strijkkwartetten 1 en 2 schreef, vlak nadat hij in een delicate positie terecht kwam door de slechte ontvangst van zijn opera Lady McBeth of Mtensk in Moskou. Het was een periode waarbinnen politiek en cultuur nauw samenhingen en er achter ieder werk een boodschap moest zitten en indien er die niet was diende ze wel gevonden te worden door de massa. Het is mogelijk uit vermoeidheid hierrond, of sarcasme dat Schostakovitch zijn derde strijkkwartet schreef. Hier en daar met vinnig clowneske insteek. Dit album getuigt van al wat gemengde gevoelens binnen een muzikale context kunnen teweegbrengen en reduceert dit alles tot de essentie van de muziek – energie en gevoelens.
Het geheel heeft iets extra’s nodig, iets energiek dat alle gevoelens binnen het geheel weet af te ronden zodat de spiraal op een gegeven punt op bevredigende manier tot rust kan komen. Een speels stuk, de caprice nr 24 in A min opus 1 van Paganini in een arrangement van Fedro Belugin.
Een album vol leven en vragen. Onrust die gesust wordt door een uitvoering waar deze gevoelens zich allemaal in geuit hebben. Alsof wat gezegd moest worden, werd uitgesproken.
Pragadigitals.com 250 426