Tijdens de muziekgeschiedenis was het eerder een gewoonte dat men muzikant-componist was, dan een van beiden. Toch zeker wat solisten betreft. Zo was bijvoorbeeld Gustav Mahler tijdens zijn leven vooral gekend als dirigent, eerder dan als componist. Er is filmmateriaal van Igor Stravinsky en Richard Strauss dat bewijst dat zij nog veel grotere componisten dan dirigenten waren. Vanaf de jaren vijftig veranderde er veel, gezien er opnames in veelvoud werden gemaakt. Muzikanten werden beroemder dan ooit en vele versies van composities werden de wereld ingestuurd.
Een typische performer-componist van die tijd was ook de Hongaarse cellist Pál Hermann. Gedurende de jaren twintig en dertig bouwde hij een mooie loopbaan op als solist en binnen het kamermuziekgebeuren. Hij was vooral gekend omwille van de brede waaier aan componisten die hij aanbood, waarbij ook hedendaags werk dat in première ging. Daarnaast componeerde hij zelf de muziek die hem het diepst trof. Wanneer u ze hoort op dit album, hoort u een melancholische reis, een tijdsdocument van een componist met een hard leven. Alsof hij reeds op voorhand wist wat zou volgen.
Hermann werd geboren in het Budapest van 1902 en was van Joodse afkomst. Hij kende reeds vroeg succes en ging naar de Nationale Hongaarse Academie voor muziek, waar hij samen studeerde met de grote namen van zijn tijd, waaronder Zoltán Székely en Géza Frid en les kreeg van Zoltán Kodály, Béla Bartók en Leó Weiner. Toch was het leven voor muzikanten in Hongarije niet echt gunstig. Er moest lesgegeven worden om te overleven. Hermann zou uiteindelijk naar Berlijn vertrekken. Daar kwam hij meer en meer in contact met mensen uit West-Europa. Een Nederlandse familie nodigde hem samen met andere Hongaarse muzikanten (waaronder Székely en Frid) uit naar Amsterdam, waar hij verliefd werd op hun nichtje Ada, nadat zij een concert van hem bijwoonde. Het was het begin van een internationale carrière, waarbinnen er ook plaats was voor zijn eigen composities.
De relatie tussen Pál en Ada werd ernstiger, ze kregen een dochter, Cornelia. Ze vestigden zich bij haar ouders in Amersfoort. Intussen won de jonge muzikant aan bekendheid dankzij de radio. Toen ze naar Berlijn vertrokken, bleek dat ze er niet echt meer welkom waren, Hitler was immers aan de macht gekomen. Toen ze voor een lange vakantie naar Nederland besloten te vertrekken, werd Ada er ziek. Ze stierf aan een longontsteking en hun dochter werd verder opgevoed door haar ouders. Hermann vertrok naar Brussel en bleef in contact met de Hongaarse scene. Daarna zou hij in 1937 naar Parijs vertrekken. In 1939b zou hij zijn dochter voor het laatst bezoeken in Nederland. Al wat ze zich herinnert is hoe hij een kinderboekje met haar las.
Hij zou uiteindelijk naar Frankrijk vertrekken, waar hij aanvankelijk in het leger wilde. Toch trok hij zich terug in het zuiden om er les te geven. In 1944 zou hij toch gevonden worden en opgepakt. Hij werd gedeporteerd naar Estland. Slechts 26 van de 878 gedeporteerden overleefden het transport. Hermann niet…
Zijn muziek is melancholisch post-romantisch mooi, het portret van een zoekende ziel vol vraagtekens en met hier en daar oriëntaalse toets, een beetje neo-impressionistisch. Kamermuziek, werken voor orkest, lied. Een ontroerend verhaal van een man wiens littekens op zijn foto’s te merken zijn en in zijn composities te horen.
Een absolute aanrader, ontroerend mooi
De complete overleveringen bij Toccata Classics TOCC0443 http://www.outhere-music.be