Wanneer we aan de luit denken, denken we buiten de rest van de muziek. Het is een wereld op zich vol verfijnde en meevoerende klanken. Een ietwat geromantiseerd beeld. Maar toch, de luit was enorm belangrijk voor de muzikale ontwikkeling binnen onze streken en zelfs ver daarbuiten. Tijdens de renaissance zowat het belangrijkste instrument.
Er werd ook ongelooflijk mee geëxperimenteerd. Hoe het best de snaren te plaatsen in volgorde en spanning leverde tig van resultaten op. Er werd druk gedebatteerd over vingerzettingen, stemmethoden, enz… In de tweede helft van de zeventiende eeuw begon de luit meer en meer plaats te moeten ruimen voor strijkinstrumenten. Toch blijft de luit gezien als een soort van voorhoede op dit alles. Toch was er in die laatste periode nog een luitenist die de dag van vandaag misschien niet meer echt gekend is, maar toen hot item was: Esaias Reusner (1636-1679). Aan hem en zijn muziek wijdt William Carter zijn volledige album, opgenomen bij label Linn Records.
De man stamde uit een familie van luitenisten. Het was zijn vader die de laatste renaissance partituren met oude stemmngen publiceerde in Duitsland. Reusner groeide op tussen het rustgevende geluid van de luitmuziek en het getier van de dertigjarige oorlog. Löwenberg, waar de familie woonde, wat het centrum van gevecht. Ook de pest durfde er nog een aantal keren uitbreken. Toen hij zeven jaar oud was, stierf zijn moeder en verhuisde de familie naar Wroclaw, achter de frontlinie. Het was toen pas dat vader Reusner het uitzonderlijke talent van zijn zoon opmerkte. Hij kreeg vanaf toen de beste leraren. Zijn vader reisde met hem rond en hij mocht zelfs optreden voor de Poolse koningin.
Toen de oorlog eindelijk over was, was er een opbloei van kunst. Het was toen Reusner zijn eerste boek met luitmuziek schreef, de Delitae Testudinis. De muziek die u hier te horen krijgt is zowat grondleggend geweest voor de klassieke suitevormen als Allemande, Courante, Gigue en Sarabande – de beroemde dansen. Men voelt de barok naderen. Hier staan ze voor het allereerst gedrukt. De partituren zijn dan ook nog eens universeel speelbaar voor eender welk instrument uit die tijd. Daardoor zou Reusner eigenlijk alleen al wereldberoemd moeten zijn. De man bleef trouwens niet op zijn lauweren rusten. Hij speelde in Wenen voor de keizer en zou nog vijf boeken extra publiceren, ook met muziek voor ensembles. Hij werd aangesteld in de Thomaskirche te Leipzig en even later ook in Brandenburg Berlijn. Na een korte ziekte, stierf hij spijtig genoeg op 43-jarige leeftijd.
Het is het eerste boek echter dat volgens luitenist William Cartner de samenvatting is van zijn kunst. De suites zijn vrij moeilijk te spelen, maar zijn bijzonder rustgevend en erg fijn van textuur – een tikje Frans virtuoos zelfs – hij had tenslotte zelf een Franse leermeester. Muziek om te bewonderen.
Een fijnzinnig album met muziek die bijzonder open bloeit. Een tijdreisje in uw hoofd waard.
LINN CKD679 – http://www.outhere-music.com