Richard Strauss (1864-1949) was een vernieuwer binnen het Duitse muzieklandschap. Zijn creaties waren voor het fin de siècle gebeuren modernistisch verhelderend. Hij wist zijn favoriete gedichten om te toveren tot Symfonieën waarin woorden overbodig zijn. Het is een beetje als verdwalen in een bos waarin je eerder nieuwsgierig bent dan bang. Liefde, betekenisvol of occasioneel, de tocht doorheen het leven – Dirigent Robin Ticciati en sopraan Louise Adler wisten dit alles samen met het Deutsches Symfonie Orchester Berlin mooi samen te vatten op deze toch wel sprookjesachtige uitgave.
Toondicht
De jonge Richard Strauss was bezeten door poëzie, maar besliste in zijn vroege periode om zijn favoriete dichtkunst letterlijk te gaan toondichten, in puur instrumentale taal. Mooie resultaten hiervan zijn Don Juan en Tod und Verkläring. Voor Don Juan inspireerde hij zich op de tekst van Nikolaus Lenau en maakt hij een positief verhaal van de escapades van het hoofdpersonage. Don Juan is geen flierefluiter, maar zoekt gewoon de puurste liefde die bestaat. Ook Tod und Verklärung, op tekst van Alexander Ritter is een verhaal vol opbouwende mijmering. Een man denkt terug aan zijn leven en is niet meer bang voor de dood. Strauss wist een zekere verlichting in zijn composities te verwerken, waardoor het juiste verhaal wordt opgeroepen. Ticciati, die zelf begon als violist, pianist en slagwerker, heeft de perfecte achtergrondfeeling om die accenten naar boven te laten komen. De strijkers laten de toondichten op dit album volledig tot hun recht komen. We leren een heldere Strauss kennen, naast het dramatische operabeeld dat over het algemeen de ronde doet.
Stem
De opera en het lied deden iets later hun intrede in het leven van Richard Strauss. Toch kan men zeggen dat zijn instrumentale ervaring de perfecte achtergrond creëert, waarop woorden tot hun recht kunnen komen. Voor de Sechs Lieder liet hij zich zoals een aantal het hem voordeden, inspireren door de gedichten van Clemens Brentano. Hij was al eerder beginnen componeren voor piano en stem, maar maakte er na een lange pauze pas werk van tijdens in de jaren rond de Eerste Wereldoorlog. Strauss schreef de Brentano liederen voor sopraan Elisabeth Schumann, omwille van haar sterke coloratuur, hetgeen ook mooi wordt geaccentueerd door Louise Adler. Ook het orkest zet het drama mooi in dialoog met de stem. Het is een staaltje pure samenwerking. De symbiose werkt vervoerend.
Voltooiing
Het werk van Richard Strauss is als een testament over hoe hij de liefde, de dood en alle mystieke ervaringen errond ervaart als diepe putten waar helder licht over en in schijnt. Het is mooi om op dit album de stralen door de donderwolken te horen en wanneer de zon gaat schijnen, die ene bliksemschicht waar te nemen die de hemel vol vuur zet.
Kende u Richard Strauss nog niet, of een beetje anders, mogelijk zelfs verkeerd, luister dan naar deze opname en vergeet er vooral het begeleidend boekje met duiding en tekst niet bij te nemen.
Op zijn sterbed zei Strauss tegen zijn schoondochter: “Het is grappig Alice, doodgaan is net zoals ik het in Tod und Verklärung componeerde.”
Daarom bleef Richard Strauss leven.
Een uitgave van Linn Records LC11615 – https://outhere-music.com/ – 68:34