Robin de Raaff (Breda, 1968) staat als eigentijds Nederlands componist vooral symbool voor eigenheid en identiteit. Zijn composities zijn van de meest veelzijdige soort, maar ongrijpbaar en dus ook onbeschrijfbaar wat invloeden betreft. Deze gave maakte hem internationaal gegeerd als collega, student en professor – leermeester. Hij componeerde tot hiertoe twee opera’s, oratoria en diverse instrumentale werken.
Cello in alle facetten
Het hier besproken album bedraagt drie van zijn werken. Allereerst is er het Cello Concerto in vijf bewegingen. Celliste Marien van Staalen, die instond voor de uitvoering beschrijft het werk vooral als innovatief en uitdagend. Het is technisch zeer uitdagend voor de muzikant omdat verschillende toonaarden en dynamieken met mekaar worden verweven en afgewisseld. Dit maakt het trouwens voor de luisteraar ook tot een spannende oefening voor het oor. Men ontdekt afwisselend klanken en melodieën die met eenzelfde spanningsveld flirten. Alles verschilt, en toch bouwt het op naar een hoogtepunt dat hoe raar het ook klinkt, verdeeld te horen valt doorheen de hele compositie. Het Cello Concerto werd tijdens deze opname muzikaal ondersteund door het Rotterdam Philharmonic Orchestra.
Sprookjesbos
Mystiek, daar heeft het ook iets van. Zeker wanneer men als volgende track de compositie Entangled Tales te horen krijgt, geschreven tijdens de zomer van 2007. Het stuk werd geschreven als onderdeel van een evenement – A season of Dutch Arts in Berkshire. Het evenement hield een aantal concerten in in het Tanglewood Music Center, waarmee de Raaff sinds 2009 geaffilieerd is. Het werk zou steeds een belangrijkere rol gaan spelen binnen het oeuvre van de componist. In 2011 werd het samen met Untangled Tales zijn eerste symfonie: de Tanglewood Tales. Drie jaar later voegde de Raaff de Coda toe.
Entangled Tales is opgebouwd in verschillende lagen. De afwisselingen in klanken en melodieën zijn er nog steeds, maar subtieler. Dit zorgt voor een mogelijk mystiek element – men wandelt doorheen een mistig bos en merkt totaal verschillende vormen van fauna en flora op. Het heeft iets impressionistisch en expressionistisch tegelijkertijd. De Nederlandse opname met groot orkest vond plaats in Den Haag, in de Dr. Anton Philipszaal.
Verlichting en eclips
Ter gelegenheid van de 125e verjaardag van het Arnhem Philharmonic Orchestra, vroeg men de Raaff om een speciale compositie. Het werd een werk in drie bewegingen, met dualistische inslag. Toch handelt het niet enkel om licht en donker, maar om verlichting en eclips. De compositie vertrekt uit het niets, weergegeven door het spel van de piccolo. Een tweede piccolo wordt ingezet en diepte wordt gecreëerd door het toevoegen van snaren. Doordat de eerste en tweede beweging niet worden onderbroken, verliest het spanningsveld (zouden we hier toch een typisch De Raaff element hebben ontdekt?) geen kracht. De diepte die wordt gecreëerd werkt in als de vijver waar je diep in kijkt en waar je wordt geconfronteerd met je eigen spiegelbeeld. De derde beweging is een ruwe samenvoeging van de eerste twee. Lagere tonen en hardere geluiden worden toegevoegd. Het voelt misschien wat dreigend aan, maar toch is het een hoogtepunt – conclusie van de eeuwige strijd van alles wat in ons schuilt en daarmee ook in de wereld.
Het lijkt allemaal zwaar, maar is dat niet zo met alle verlichting?
Challenge Classics 2017 – CC72747 – Robin de Raaff – Entangled Tales