Muziek uit de achttiende eeuw, classicisme, iedereen denkt onmiddellijk aan Wolfgang Amadeus Mozart of Joseph Haydn, zo’n beetje op dezelfde manier waarop men Bach en Händel vaak als de twee enige componisten van de Barok kent of kan benoemen. En toch, ten tijde van het classicisme was er niet alleen muzikale innovatie in het Duitstalig culturele gebied, of bij de Weense school, maar minstens zoveel bij ons.
Klarinettist-dirigent Vlad Weverbergh maakt er samen met zijn Terra Nova Collective een prioriteit van om ook onze componisten naar voor te dragen en evenwaardig naast hun tijdgenoten uit Centraal Europa te leggen. Zo was er componist Pieter Van Maldere, ons eigen exportproduct van bijna drie eeuwen terug, die bewonderd werd door Joseph Hayden himself. Meer nog, Haydn voerde zijn muziek graag op aan het hof van Esterházy. We stonden er hier in de zuidelijke Lage Landen niet onder of boven, maar waren evenwaardige gerespecteerde partners binnen het muzikale landschap.
De jongste CD van het Terra Nova Collective o.l.v. Weverbergh licht naar goede gewoonte een boeiend facet uit deze periode toe, namelijk de clarinetto d’amore, een instrument dat in deze periode bijzonder populair was, op vele plaatsen in Europa werd vervaardigd, en waarvoor een mooi oeuvre werd nagelaten. Het instrument beschikt over een zoete mezzo-achtige klank, vol en licht, een beetje als muzikale honing. De houtkleur waarin de replica volgens het model van de Mechelse luthier Jean Arnold Antoine Tuerlinckx werd vervaardigd, liet tijdens de CD-voorstelling zelfs vermoeden naar bijenwas te ruiken; alle zintuigen verenigd in een liefdesinstrument.
Ook in Brussel was er een bouwer, Francis Rottenburgh. Beide Belgische luthiers vervaardigden het instrument niet enkel voor export, maar ook voor de opvoeringen van muziek van bij ons, zoals deze van Henri Joseph De Croes. De Croes werd twee jaar later geboren dan Wolfgang Amadeus Mozart, was eveneens violist en opgeleid door zijn vader. Zijn muziek klinkt vernieuwend, fris, oprecht en speels volwassen. De Croes’ werk zou er menig Mozartaanhanger gerust kunnen “inluizen”. Zeker wat dit album betreft. Dit dankzij de vakkundigheid en dynamiek waarmee de opnames werden ingespeeld en geregistreerd.
Hierdoor was het een opmerkelijke ervaring om de CD net in de wagen beluisterd te hebben en een uur later de exacte geluidskwaliteit en speelvreugde live te mogen ervaren. Onze muzikanten van hier en nu zitten nog steeds op één lijn met die van toen, hier en elders. Zoveel staat vast. Dit demonstreerden ze onder meer door het brengen van muziek van Van Maldere, Mozart en De Croes binnen 1 doorleefd programma.
De Croes zorgde voor een van de laatst gecomponeerde odes aan het instrument dat stilaan in onbruik raakte. Zoon Tuerlinckx bleek minder muzikaal en commercieel dan zijn vader. Hun atelier werd na hun dood leeggemaakt. Veel instrumenten werden er niet bewaard. Wereldwijd zijn het er zo’n 85, bijna allen onbespeelbaar, opmerkelijk voor een instrument dat ooit een vaste waarde was.
Het album biedt u een mooi boeket aan symfonieën, concertos en partitas van Henri Joseph De Croes (1756-1842), samen met een anoniem werk voor twee clarinetti d’amore. Het is een openbaring van herontdekte muziek die vertrouwd klinkt, en toch nieuwsgierigheid doet opborrelen.
Begint u intussen ook te vallen voor de liefdesklarinet?
Dan kunt u hier terecht: https://www.etcetera-records.com/album/714/revival-clarinetto-damore
