Gideon Klein en Ernst von Dohnanyi terecht herontdekt

by Knopskaya

De middagconcerten van Antwerpen in Amuz bieden elke vrijdagmiddag nét dat tikkeltje meerwaarde aan het publiek. Het kan hierbij om een ongekende of nieuwe compositie gaan, of om componisten die volledig ten onrechte te weinig aan bod komen.

Zo liet het Strijktrio (i.s.m. Concertgebouw Amsterdam) van vrijdag, bestaande uit violiste Annabeth Webb, altviolist Vilém Kijonka en cellist Joris van den Berg het publiek kennismaken met twee componisten van begin deze eeuw, namelijk Gideon Klein (1919-1945) en Ernst von Dohnanyi (1877-1960). Beide stukken werden onderbroken door het uit vier bewegingen bestaande Strijktrio in c klein, opus 9 nr 3 van Ludwig van Beethoven (1770-1827). Een terechte keuze aangezien het wat toonaard betreft de twee stukken prachtig aan mekaar bond. Vooral de lyriek tijdens de tweede beweging – Adagio con espressione  – was sterk aanwezig.

Gideon Klein mocht niet oud worden desondanks het feit dat zijn muzikale verdiensten groot waren. De Tsjechische componist stierf in het concentratiekamp van Teresienstadt. Hij studeerde compositie bij Alois Haba en was student van Victor Ullmann, die dan weer zelf student was van Schönberg. Toch zit zijn muziek meer in het hoekje van Alban Berg. Het uit drie bewegingen bestaande strijktrio uit 1944 dat tijdens het middagconcert werd gebracht was één van zijn laatste composities. Toch kan gezegd worden dat hij vanaf het begin van zijn gevangenschap in 1941 een mooi aantal composities maakte, zowel voor strijkers als voor piano. Hij zat in één van de weinige concentratiekampen waar cultuur op beperkte schaal werd gedoogd. En die hoop straalt door in zijn compositie. Licht, hoopgevend, lyrisch, weinig dissonant. Een aangename kennismaking met de nodige emotie neergezet.

Ernst van Dohnanyi wordt beschouwd als één van de grote componisten uit de Hongaarse school. Hij richtte in 1943 het Symfonisch Orkest van Budapest op. Ook hij had anti-Nazi banden. Zijn zoon was betrokken in het moordkomplot tegen Hitler in datzelfde jaar. Oorspronkelijk was hij pianist (hij schreef een aantal vingeroefenwerken), maar schreef daarnaast ook toneelmuziek en werken voor koor en orkest. Van zijn muziek voor strijkers kregen we op vrijdagmiddag de Serenade opus 10 in vijf bewegingen te horen. Geen stijlbreuk, het gevoel dat was gezet kon in alle sereniteit verder worden gezet.

Naast het vaste publiek, mochten de middagconcerten ook twee groepen ontvangen. Het is dan een extra uitdaging om twee werken van de drie van een niet vaak opgevoerde componist te laten komen. Het bewijs was er, het kan. Sterker nog, moest men de keuze laten welke van de drie werken opnieuw zou mogen opgevoerd worden als bis, zou het vermoeden wel eens groot kunnen zijn dat er verdeelde meningen zouden kunnen opduiken. En zo hoort men muziek te ervaren: onbevangen en met open geest. Mits de juiste samenstelling van programma en inleving van de muzikanten is dit alles mogelijk.

Lang leve de strijd tegen de oneindig herkauwde partituren.

De middagconcerten in Amuz  zijn perspartner van Klassiek Centraal.

Hun volledige programma kunt u hier terugvinden.


  • WAT: middagconcert Antwerpen
  • WIE: violiste Annabeth Webb, altviolist Vilém Kijonka en cellist Joris van den Berg – Concertgebouw Amsterdam
  • WAAR: AMUZ
  • WANNEER: 16 maart 2018
  • Foto:

Misschien houdt u ook van:

Wij gebruiken cookies om onze website en de inhoud er van te optimaliseren. Akkoord