Waarom we absoluut over dat ene privé-concert willen schrijven? Omdat muziek zoveel meer is dan een commercieel product waarvoor men een ticketje koopt om op te consumeren en door te schuiven naar het volgende evenement. Soms – eigenlijk altijd – moet men stilstaan bij goede muziek, goede uitvoerders, goede vertolking en al dat wat ons daarmee verbindt. In dit geval muziek van eigen bodem.
Het was componist Wilfried Westerlinck (geb. 1945) die op een fijne en intieme locatie zijn appreciatie voor het Tsjechische Zemlinsky Kwartet uitdrukte. Zij waren de eerste vertolkers van zijn compositie Saltimbanco (2019),een werk dat tijdens dit concert tussen twee werken van Weens-Tsjechische afkomst in werd vertolkt. Het is vooral een speelse compositie, die een zonnig contrast bood op de ietwat donkerdere periode waarbinnen Westerlinck zijn Landschappen VI schreef. Evenwichtsoefeningen, salto’s, beeldspraak naar wat gymnast en muzikant verbindt. Een stuk vol fijne schetsen en accenten.
Doorleefd
Het Zemlinsky Kwartet ontstond in 1994 te Praag en is ondertussen internationaal geroemd voor hun kamermuziek-repertoire, waarbij zij zich vooral laten inspireren door de Weense componist Alexander Zemlinsky (1871-1942). Van zijn hand werd het Strijkkwartet nr. 1 in A opus 4 gespeeld. Vier levendige bewegingen met elk nog drie onderverdelingen brachten een uitzonderlijk kleurenpallet naar boven. Zeer beloftevol wanneer men er rekening mee houdt dat de componist op dat moment slechts 25 jaar oud was. De man had dan ook een boeiend, maar hard leven. Hij mocht de celloleraar zijn van Schönberg, leerde als dirigent Mahler kennen en moest door de Joodse bekering van zijn vader – later zou hij zelf protestant worden – vluchten voor het nazisme richting Verenigde Staten, waar hij andere lotgenoten leerde kennen: Hindemith, Korngold, Weill,… Hij zou er in 1942 aan een longontsteking overlijden.
Wortels
Antonín Dvořák (1841-1904) werd vooral aangewakkerd door de Slavisch-geïnspireerde muziek van Johannes Brahms, met wie hij na het winnen van een staatsprijs in contact kwam. Zijn roots zullen hem steeds blijven volgen in zijn muziek, ondanks zijn vertrek naar Engeland en later ook naar de Verenigde Staten. Hij keerde ondanks zijn hoge positie in New York, terug naar Praag, waar hij uiteindelijk stierf. Hij laat mooie eveneens springlevendige melodieën na, doorspekt met volksmelancholie. Iets wat trouwens ook Josef Suk (1874-1935) deed. Van hem schonk het Zemlinsky Kwartet het publiek een mooie en hartelijke toegift onder de vorm van een barcarolle.
Het is duidelijk dat echte doorgronding van een werk en inleving gepaard met precisie enkel mogelijk is wanneer men zijn eigen muzikale afkomst erkent. Het is vanuit die beleving dat de muzikanten erin slaagden om ook onze Belgische muziek, de compositie van Wilfried Westerlinck, zo exact over te brengen.
Een pleidooi voor muziek van bij ons, van waar u ook afkomstig mag zijn.
Zemlinsky Quartet – Wilfried Westerlinck