Ensemble Isabella bestaat uit drie jonge vrouwen met een missie. Samen zetten zij de muziek van de late middeleeuwen en de vroege renaissance terug op de kaart. Ze proberen het oorspronkelijke geluid zo nauw mogelijk te benaderen door het gebruik van instrumenten die ze terugvonden op prenten uit die periode en die ze lieten nabouwen om ze vervolgens te (leren) bespelen.
Studie
Zoiets doe je niet zomaar in één adem, het studiewerk dat hieraan voorafgaat is allesbehalve een sinecure. Zo werd er eerder al een kleinere dubbelharp gebouwd voor Claire Piganiol, harpiste en fluitiste van het gezelschap. Voor Marie Verstraete werd een viola d’arco gebouwd, een zes-snarig strijkinstrument met lange hals tussen viool en cello in, uit de tijd die de viola da gamba nog net voorafging. Naast de instrumenten zijn er ook de teksten die zorgvuldig werden vertaald door Verstraete die naast muzikante ook musicologe is en haar studies grotendeels in Duitsland vervolmaakte. Last but not least is er het instuderen van de tekst met alle tijdsgebonden verschijnselen en versieringen, de uitspraak niet te vergeten. Mezzosopraan Lisa Dunk zingt ze na jarenlange studie alsof ze in deze tijd alle dagen drie talen van toen zou spreken.
Door de muzikale vanzelfsprekendheid en het zelfvertrouwen van de dames, is het een waar genot om van de klanken te genieten. Men kan zich helemaal inleven in het tijdskader waarin de muziek zich situeert.
Noten in boeken
Het programma werd toegelicht door Verstraete. De titel verraadt het opzet van het ensemble al een beetje; wat als alles op papier zou staan? Aan het einde van de vijftiende eeuw was de boekdrukkunst een feit. Het zou niet lang meer duren vooraleer er ook partituren zouden gedrukt worden. Dit gebeurde vanaf het begin van de zestiende eeuw in verschillende fasen van professionalisering, verspreid over verschillende landen. Noten en woorden werden aanvankelijk afzonderlijk van de balken gedrukt, wat het begin van de verspreiding van muziek betekende. Eens de muziekdrukkunst op punt stond en alles in één enkele beweging kon worden gedrukt, betekende dit een ware boom.
Isabella
De vrouw die de eerste liederen in dit genre op de kaart zette was Isabelle d’Este (1474-1539), die aan het hof van Mantua voor een intellectuele revolutie zorgde. Zij zette niet kerkelijke teksten zoals gedichten die haar werden toegezonden op muziek voor luit. Zo ontwikkelde zich het liedgenre van de frottola, voorganger van de madrigaal. Dat zelfs kerkelijke teksten op wereldlijke muziek werden geplaatst, was een belangrijke evolutie die ook deel uitmaakte van het steeds meer openbloeiende humanisme van die tijd.
Het nieuwe programma van Ensemble Isabella kan men omschrijven als een frisse, jonge beleving van oude muziek in een vervoerende setting en binnen de juiste verbale omkadering.
Hun volgende concerten kunt u terugvinden op : http://www.ensembleisabella.com
Gezien te Gent, Huidevetterken, op 26 maart 2019
Foto’s: Guy Verstraete