Pieter Schuermans is als Belgisch componist een gevestigde waarde. Het was dan ook een enorm fijne ervaring dat er zoveel mensen naar de campus Lemmens te Leuven waren afgezakt op een donderdagavond om zijn muziek te horen, hedendaags klassiek. En dit op een plaats die hij als zijn natuurlijke onderzoeks- en onderwijsbiotoop beschouwt. Onze Belgische muziek leeft nog steeds en het hart blijft kloppen. Laat het die polsslag zijn waar Schuermans doctoraat over gaat. De door hem gecreëerde term megapulse drukt de rekbaarheid uit van het metrum. Hoe ver kan je gaan in het opdelen of uitrekken van ritme om het nog vatbaar te maken voor het menselijke oor en brein?
Overtuigend
Dat klinkt allemaal heel ingewikkeld en complex, maar Schuermans stelt het ondanks zijn jarenlange ervaring en een handvol muzikale masters menselijk voor, want net dat is het doel. Hij neemt eenvoudig idioom als bouwsteen en laat deze de grenzen van zijn onderzoek verkennen. Het resultaat is dus geen berekend stijl werk dat op een wiskundige formule lijkt, maar mooie zachte muziek, met licht dromerig karakter zelfs. Met andere woorden, niet enkel de melomaan of onderzoeker, maar ook de gevoelige luisteraar vond zijn gading tijdens dit concert. Dit dankzij het tweede luik van het onderzoek, dat tot een oorstrelend resultaat leidde, namelijk de vraag hoe de uitvoerende muzikanten dit ervaren.
Het Ataneres strijkorkest o.l.v. Wim Spaepen is jong en heeft eveneens Leuvense roots. Hun kijk is breed, met een enorme voorliefde voor Belgisch hedendaags werk. Het Kugoni Trio is al jaren de bron van inspiratie van zovele van onze componisten, wiens werk ze op de nationale en internationale podia en radio brengen. Saxofonist Kurt Bertels, violist Nicolas Dupont en pianist Bert Koch waren dan ook als trio en solo alomtegenwoordig tijdens het concert, evenals cellist Sébastien Walnier. Grotendeels jonge muzikanten die de zoektocht naar nieuw repertoire boeiend houden.
Repertoire vol natuurkrachten
Accretion Dance uit 2019 is een werk voor piano solo en strijkorkest waarbij alle leden van het orkest zich ten volle geven. Mooie spanningsbogen, een duidelijke dynamiek die de luisteraar naar het topje van zijn of haar stoel laat verhuizen. Een duidelijke hartslag blaast leven in het werk, om later even tot rust te komen, verwijzend naar de kracht van materie die onder invloed van zwaartekracht samenklontert om uiteindelijk alle energie explosief vrij te laten. Vergelijk het met de Big Bang. Schuermans maakt de ervaring van de chaos ritmisch, energiek en levendig met een noodzakelijke verpozing in het midden. Intensief pianospel van Bert Koch, mooie interactie met het orkest en Schuermans zelf als dirigent.
Double Dotted is een werk voor viool en cello solo dat in 2009 werd gecomponeerd voor het Transit Festival voor nieuwe muziek. Er wordt gespeeld met getallen die men niet binnen een enkele noot kan vatten zoals 5, 13 of 11. Het getal zeven is hierop echter een uitzondering, door het dubbele punteren. Dus een volle noot van vier tellen wordt gevolgd door een punt die de halve waarde toevoegt en nog een punt die daarvan nog eens de helft toevoegd. 4+2+1=7. Een werk dat traag, haast minimalistisch op gang komt en intens opbouwt, terwijl het het getal zeven als waarde meermaals accentueert.
Saavuttamaton voor altsaxofoon en orkest werd opgedragen aan Kurt Bertels en Ataneres en verwijst naar het onbereikbare en het bereikbare. Solist en orkest worden tussen beide grenzen uitgedaagd door alleen, in dialoog en in tegenstrijd te communiceren, gesteund door de eerste viool. Mooie harmonische, bijna filmische passages tijdens het samenspel met het orkest.
Escape Velocity uit 2018, geschreven voor het Kugoni Trio, bestaat eveneens uit verschillende aan mekaar geregen delen. Ditmaal komt de inspiratie van bij de priemgetallen. Improvisatie gaat over in herhalende akkoorden die steeds verder uit mekaar gaan liggen, zoals de uitdeining van het universum. Eveneens een filmische ervaring, waar men vanuit een zekere vrije rust naar buiten toe begint te bewegen en dingen rond zich heen ervaart, waar je in alle harmonie naar kijkt (zou wel uit 2001 A Space Odyssey kunnen komen). Een verwondering opwekkende compositie.
Het Concerto Emerso was oorspronkelijk, in 2015 een werk voor cello en piano dat werd herwerkt voor Kugoni. Het succes zorgde voor een derde versie, met orkest die er in 2020 kwam en nu eindelijk in volle bezetting kon worden opgevoerd. Een doorleefd werk vol dynamiek van de solisten gedragen door harmonische strijkpassages.
Het werk van Pieter Schuermans kunt u op cd bekomen via http://www.etcetera-records.com
Dit concert vond plaats op 21 oktober en werd opgenomen en wordt op 24 november 2021 om 20 u uitgezonden op cultuurzender KLARA, met dank aan Peter Hertmans.
http://www.pieterschuermans.be