Het Kasteel d’Ursel was zondag de plaats waar het publiek getuige was van een historische première. In de jaren 1930 ontdekte onze Belgische componist Emmanuel Durlet (1883-1977) de manuscripten van Kennis in een Antwerpse kerk.
Welke kerk is nog onduidelijk. Volgens musicoloog Gilbert Huybens – die actief meewerkte aan het onderzoek rond Kennis – zou dit de Onze Lievevrouwekathedaal geweest zijn. Mevrouw Andrea Durlet, jongste dochter van, is er echter rotsvast van overtuigd dat het de Sint–Andrieskerk was. De waarheid zal gezien de professionaliteit van de musicoloog en het accurate geheugen van mevrouw Durlet voor eeuwig een mysterie blijven. Maar het mag gezegd, mysteries houden zovele legendes overeind. Een goed vooruitzicht met andere woorden.
Willem-Gommaar Kennis (1717-1789) was afkomstig uit Lier, waar hij verbonden was aan de Sint–Gummaruskerk, maar stierf in Leuven waar hij op het einde van zijn leven verbonden was aan de Sint–Pieterskerk. Hij zou de beste violist van zijn generatie geweest zijn in de Lage Landen. De groten der aarde van dat moment wilden allen zijn werk savoureren. Een extra stukje mysterie is dat er nooit een portret van hem is bewaard.
De composities van Kennis werden oorspronkelijk geschreven voor Basso Continuo en viool – op eentje na dat geschreven werd voor alto en viool. De reden waarom ze vergeten werden is dat ze aarstmoeilijk waren om te spelen. Zo ging de schoonheid verloren. Emmanuel Durlet nam de beslissing om samen met zijn vriend, violist Hubert Commissaris de partituren te vereenvoudigen. Eigenlijk ging het nog veel verder dan dat. Hij paste de werken zodanig aan, dat het uitvoeringen werden voor piano en viool.
Het waren pianist Izumi Kiyotaka (volgens mevrouw Durlet de pianist die het werk van haar vader speelt zoals hij het zelf zou gedaan hebben) en de Belgisch-Luso-Amerikaanse violist Eliot Lawson die na een welkomstwoord van Frederic Blockx (voorzitter van het Durlet–fonds) de werken lieten in première gaan in het Kasteel d’Ursel. Lawson kreeg een Nicolo Gagliano uit 1770 ter beschikking gesteld om de werken op uit te voeren. Er werd eveneens een cd opgenomen, in de beste omstandigheden in de Blauwe Zaal van de Antwerpse Singel.
Het album telt acht van de elf sonaten. Er waren slechts negen van de elf sonaten bewerkbaar voor piano en viool. Acht ervan staan dus op de cd, uitgebracht bij het Brusselse label ZeD Classics, de negende is downloadbaar.
De muziek zelf heeft een hoog Paganini-gehalte; een hele fysieke en mentale inspanning voor de muzikanten desondanks de vereenvoudiging. Zeer fijne, hoge, haast door het hart snijdende tonen, gecombineerd met zeer fijne nootjes die soms in één enkele meer dan zeer vlotte trek in mekaar over dienen te vloeien. Daarnaast nog enkele mathematische patronen kenmerken iedere opgevoerde sonate. Zes van deze werken werden opgevoerd tijdens deze première, adembenemend fijnzinnig.
Een stukje geschiedenis savoureren en/of het album bestellen? Bezoek de website van het Durlet-fonds voor meer informatie door hier te klikken.
- WAT: Première Sonates Willem-Gommaar Kennis in een bewerking van Emmanuel Durlet
- WIE: Eliot Lawson (viool) en Kiyotaka Izumi (piano)
- WAAR: Kasteel d’Ursel, Hingene
- WANNEER: 19 november 2017, 15u
- Foto: © Knopskaya