Synopsis van een mens, een kunstenares en haar oeuvre
Een kort artikel kan nooit volstaan om uit te drukken hoezeer de kunstenares mij, en velen met mij, in haar ban geslagen heeft. Hierbij een poging om Mieke en haar werk zo volledig mogelijk te beschrijven.
Ik leerde Mieke Teirlinck kennen via haar man, een begenadigd instrumentenbouwer uit Brugge. Nu bleek dat hij, zijn vrouw en ik dezelfde passies gemeen hadden. Hij was instrumentenbouwer, ik doedelzakbouwer. Zij schilderes, wel – ik ook. Een betere match is amper denkbaar.
Mieke’s schilderscarrière begon pas écht toen ze Cum Laude afstudeerde aan de Stedelijke Academie Brugge. Ze bouwde een dubbele garage aan de achterkant van haar huis om tot atelier met de bedoeling er zich in alle rust te kunnen concentreren op haar passie: schilderen. Rust en stilte is wat deze kunstenares absoluut nodig had en heeft om zich ten volle in te leven in haar werk.
Zoektocht
Haar zoektocht naar de essentie, de ziel van wat ze wou afbeelden en tegelijk de vaste wil om het metier optimaal onder de knie te krijgen mondden al gauw uit in een eigen, onmiskenbare stijl.
Mieke Teirlinck is een gevoelsmens. Noem het gerust met een moderne term hoogsensitief. Daarom is het niet vreemd dat de onderwerpen die ze kiest – of het nu portretten, naakten of voorwerpen zijn – steeds een zekere vervreemding uitstralen die bij mij in eerste instantie droefheid oproept. Na langere beschouwing echter doorzie ik de ware ziel die ze in haar werk wil uitbeelden. Zo is er bijvoorbeeld de reeks portretten die ze maakte van mensen met een beperking. De blikken op die schilderijen gevat, lijken je te vragen: “Wat denken jullie? Ben ik soms geen mens?” Ze vragen geen medelijden, ze nodigen spontaan uit tot begrip en een diep respect voor de mens achter het portret.
Onvermijdelijk roept deze serie associaties op met het werk van Lucian Freud, de kunstenaar die ze reeds vroeg in haar carriére ontdekte en voor wie ze een grote bewondering ontwikkelde. Nochtans is er geen spoor van kopiëerwerk te bespeuren. Mieke Teirlinck heeft haar eigen idioom, en daar blijft ze trouw aan. De reeks – ik noem ze bij gebrek aan een betere definitie, maar Kapotte kinderpoppen – doen de begripvolle toeschouwer onvermijdelijk denken aan diep kinderleed. De titels die Mieke voor de reeks koos: Lost Paradise, Farewell, l’Imperfection– zijn dan ook een duidelijke hint.
Dood
Teirlinck schrikt er niet voor terug om ons te confronteren met de dood, ook als dit op het eerste gezicht niet het geval lijkt. Kijk naar het dode vogeljong (Oisillon Mort) of de gekroonde porseleinen eend en het dode winterkoninkje (The King Is Dead). Het sterkste in die reeks vind ik Female Genitalia, gebaseerd op het werk van de bekende anatoom Frederik Ruysch (1638-1731). Het tasje in de kinderhand bevat… vrouwelijke genitaliën: een meer morbide manier om de oorsprong van het leven te verenigen met de dood is amper denkbaar.
Haar recentste werk is een regelrechte aanklacht tegen kindermisbruik, pedofilie. De beelden grijpen je zó naar de keel dat je er ongemakkelijk van wordt. Niets wordt expliciet getoond en de gezichten van de daders zijn meestal niet zichtbaar, maar je beseft onmiddellijk wat gebeurde of staat te gebeuren. Persoonlijk vind ik het meest aangrijpend Bezoek en Secrets.
Zachte wreedheid
Ook de gruwel van de oorlog weet Teirlinck op onnavolgbare manier weer te geven. Geen ruwe beelden vol bloed en geweld maar steeds weer die suggestie van onmetelijke droefenis om het gebeurde, om het afscheid, bijvoorbeeld in Oorlogskinderen. Haar kleurenpalet blijft steeds bescheiden. Vaak volstaan variaties van blauwen en gelen als uitdrukkingsmiddel. Maar steeds weer moet het licht een hoofdrol spelen in haar werk.
Nee, Mieke Teirlinck maakt geen vrolijke werkjes. Haar oeuvre is gekenmerkt door een diep aanvoelen van wat er in de wereld verkeerd loopt en het menselijk leed dat daaruit voortvloeit. Het is de aanklacht van een uiterst gevoelige vrouw tegen alles wat onrecht is.
Tenslotte wil ik graag verwijzen naar de vele tentoonstellingen die voor haar werden georganiseerd en de projecten waaraan ze deelnam. Mieke Teirlinck heeft een prachtige website die je zeker moet bezoeken om ten volle van haar werk te genieten en de betekenis ervan voor de hedendaagse kunst te vatten:
http://www.mieketeirlinck.be/ Ook op Facebook is deze kunstenares te vinden
Volgende expo: Van 1 tem 28 oktober HUMANITY, in de bib van Wevelgem, Vanackersestraat 20, 8560 Wevelgem, in de namiddagen open van 13.30u – 19.30u.