Schnittke werd geboren in Engels, gelegen in de autonome Wolgarepubliek en had een gemengde joods-christelijke achtergrond. Zijn ouders waren van Duitse afkomst en zelf groeide hij op in Wenen. Zo complex als zijn achtergrond, klinkt ook zijn muziek. Of net niet?
Zen
Celliste Viviane Spanoghe en pianist Jan Michiels bewezen het tegendeel op het album dat onlangs verscheen bij het label Etcetera. De complexiteit van Schnittke zit hem in het verweven van muziek uit heden en verleden samen met de combinatie van stijlen en technieken, tonaliteit en atonaliteit. Zo zijn er supersnelle passages die worden verbonden aan walsen. Zo duiken er soms folkelementen of orthodoxe elementen op. Maar je kan evenzeer plots een Mozartiaanse klank herkennen. Alles is mogelijk, en toch straalt alles één grote gemeenschappelijke noemer uit: rust. Ook wordt er best wel nieuwsgierigheid naar de volgende passage gecreëerd, maar dan enkel wanneer de rust zich niet teveel meester maakt van de luisteraar.
Portret
Het portret dat Spanoghe en Michiels neerzetten is er vooral één van vrijheid en harmonie, gecreëerd vanuit de chaos. Zo was tenslotte ook het leven van de componist zelf. Hij was een man van vele plaatsen en invloeden. Toch gebeurde de beïnvloeding even onopzettelijk en spontaan als zijn muziek klinkt.
Mijn bedoeling was om symfonieën te componeren, desondanks het me duidelijk werd dat dit compleet zinloos is.
Ik schrijf niet over emigratie. Ik wil dat mijn muziek lokaal wordt erkend, hier in dit land. Daarna kunnen we bekijken of de vraag ernaar zich elders ook opdringt.
Alfred Schnittke.
Spanoghe en Michiels slagen er in om op gecontroleerde maar allesbehalve geforceerde manier de veelzijdigheid van Schnittke als één groot geheel weer te geven, binnen een eigen stijl bestaande uit velen. De celloklanken zijn warm en niet hangerig zoals dat wel eens bij hedendaagse muziek wil gebeuren. De piano wil niet overheersen. Ze begrijpen mekaar.
Achtergrond
Viviane Spanoghe verdiept zich uitermate in de beleving van de hedendaagse muziek. Belgische componisten van dit moment werken daarom graag met haar samen. In het boekje dat bij de cd hoort, beschrijft ze iedere compositie in al zijn facetten. Ze geeft de achtergrond van het werk en de achtergrond van diegene aan wie het opgedragen is weer, alsook de technische details. De luisteraar kan bijgevolg nog dieper in het werk duiken.
Een aanrader voor de nieuwsgierige melomaan en leek, en te verkrijgen bij de platenhandel onder KTC1626 – uitgavejaar 2018.
