De Missa Cellensis van Haydn behoort tot zijn meest monumentale religieuze werken en vormt een scharnierpunt tussen zijn vroege vakmanschap en de latere rijpheid die hij in zijn grote miscomposities zou bereiken. De opname door René Jacobs met het Kammerorchester Basel en de Zürcher Sing-Akademie legt de nadruk op Haydns dramatische instinct en toont een mis die veel meer is dan devotionele muziek: het is een energiek, bijna theatrale triptiek waarin instrumentale kleur, contrapunt en vocale expressie even sterk deelnemen aan de opbouw. In deze uitvoering wordt duidelijk hoe nauw Haydn de grenzen van de liturgische traditie verkent. De openingsdelen zijn rijk aan contrasten, met jubelende kooruitbarstingen die worden afgewisseld met intiemere solopassages. Jacobs kiest voor een transparante, historisch geïnformeerde aanpak waarbij tempi aan de stevige kant zijn, wat de structuur van de mis een bruisende, levendige puls geeft maar soms ook minder ruimte laat voor contemplatie.
De solisten vormen een homogeen kwartet, met een lichtheid en beweeglijkheid die goed passen bij Haydns schrijfwijze. Het orkest speelt met verfijnde articulatie en helderheid en benadrukt de dansante kwaliteiten die in veel van Haydns religieuze muziek verborgen liggen. In het Credo wordt vooral duidelijk hoe de polyfone secties in deze lezing aan scherpte winnen; Jacobs houdt de lijnen helder gescheiden en geeft ritmische precisie voorrang boven romantiserende breedte. Het Benedictus en Agnus Dei krijgen een meer ingetogen karakter, waarbij de dynamische spanningsbogen zorgvuldig worden opgebouwd en het koor een evenwicht vindt tussen warmte en helderheid.
Wat deze uitvoering kenmerkt, is de combinatie van technische precisie met een uitgesproken dramatische lezing. Sommigen zullen de keuzes in balans en frasering eerder interpretatief vinden dan neutraal, maar dat geeft de opname ook haar karakter. De mis komt hier naar voren als een werk dat niet alleen liturgisch, maar ook muzikaal-theatraal van aard is, waarin Haydn de expressieve grenzen van zijn tijd aftast. In deze opname wordt die veelzijdigheid scherp en overtuigend belicht, waardoor de Missa Cellensis zich toont als een werk dat zowel intellectueel prikkelend als emotioneel direct kan zijn.
Alpha 1172 http://www.outhere-music.com