Luk Callens staat als componist graag dicht bij de mensen. Dat is de reden waarom hij inmiddels veertien seizoenen geleden de artistieke leiding van de Middagconcerten van Antwerpen overnam, een initiatief dat op laagdrempelige wijze eenieder wekelijks wil laten genieten van een kwalitatief concert. Dat hij dit alles kan realiseren samen met de mensen die dicht bij hem staan, maakt de belevenis oprecht. Dit vooral menselijke aspect kan men ook terug horen in zijn eigen romantisch geïnspireerde werk, waarbinnen hij een breed publiek wil tegemoet komen en muzikale voldoening wil schenken.
“De Middagconcerten van Antwerpen v.z.w. zijn opgericht in april 1948 in navolging van de concerten die er reeds waren te Brussel. Het was initieel de bedoeling om goedkope, interessante concerten aan te bieden. De doelgroep toen waren de scholen en mensen die in een bureau werkten. Zo konden deze mensen in hun middagpauze van een concert genieten. De eerste concerten vonden plaats in zaal Cécile, die nu niet meer bestaat. Daarna verhuisden we nog een aantal keer, maar de zaalaccommodatie was nooit optimaal.
Toen ik de Middagconcerten overnam was een goede akoestiek en bereikbaarheid, ook voor rolstoelgebruikers, mijn eerste doelstelling. Het moest een echte concertbeleving worden voor iedereen. Zo vond ik in de mooie zaal van Amuz in de Kammenstraat, waar de concerten nog steeds doorgaan. Elke vrijdagmiddag tussen
12u00 en 13u00, maken we er een aangenaam gebeuren van voor luisteraars en uitvoerders. We voelen steeds een unieke wisselwerking. Ondertussen zijn we aan het 73ste seizoen bezig, waarvan het twaalfde jaar in Amuz.”
Samen genieten
“De Middagconcerten zijn een begrip in Antwerpen. Wat ik heel fijn vind aan deze concerten is de sociale toegankelijkheid. Bijvoorbeeld het feit dat je iets oudere mensen of mensen uit de zorgsector ziet binnenkomen en hen een moment van genieten kan bezorgen geeft een bijzondere voldoening. De meeste concerten van dit niveau kan men enkel vinden bij een avondconcert en ik stelde me voor dat ook ik op latere leeftijd graag overdag naar een mooi concert zou willen gaan en nadien nog een moment zou hebben om iets lekkers te gaan eten of een museumbezoekje te doen zonder de stress van te laat thuis te komen. Het is een moment van samen genieten van een uur culturele vitamines om het weekend te starten en met een positief, opgeladen geest er weer tegenaan te kunnen. Ook de restaurants en winkels in de omgeving genieten mee van deze Middagconcerten. Er is beweging in de stad. De Middagconcerten zijn echt het resultaat van een mooi team zoals mijn zus, mijn echtgenote en onze kinderen die achter de schermen meewerken samen met de mensen van Amuz.
Ik denk dat we als mens nood hebben aan positieve vibes. Klassieke muziek en in het bijzonder kamermuziek geven zo’n goed gevoel, maken emoties los, zetten ons tot nadenken, laten ons discussiëren en gesprekken voeren over muziek en kunst, verbinden mensen en geven de bezoekers bij een concert de mogelijkheid even vooraf of nadien over hun eigen ervaringen te spreken. Het laat mensen verlangen en uitkijken naar een moment van ontspanning, beleving. Mogen en kunnen wegdromen in een mooie concertzaal met harmonische muziek met gelijkgestemde zielen waar iedereen zichzelf kan zijn en waar ieder op eigen wijze, zonder beïnvloeding van buitenaf zoals telefoon of sociale media kan genieten. Daar doen we het voor.”
Jong en vernieuwend
“Dat klassieke muziek iets is wat vooral een ouder publiek aantrekt, klopt dan ook hoegenaamd niet. Het publiek zal steeds zichzelf verjongen. Zelf trachten we ook een jonger publiek aan te trekken door de spin-off van de concertreeks, de “Young Masters”. Deze reeks van een zestal concerten tijdens de zomervakantie is een initiatief van mijn echtgenote die verbonden is aan het Conservatorium te Antwerpen als docent zang. Zij zag hoe elk jaar schitterende masters afgeleverd werden door de conservatoria en vond het in het kader van de Middagconcerten passend en juist om deze jonge musici een eerste podium aan te reiken.
In de programmatie vraag ik steeds om aandacht te hebben voor Belgische muziek. Een goede balans van bekend en onbekende muziek zorgt voor ontdekking en dat maakt het steeds tot een fijne ervaring. Sommige groepen stellen het vanzelf voor maar ik merk toch op dat wanneer men niet een duwtje geeft er heel wat uitvoerders zijn die enkel het grote gekende repertoire aanreiken. De balans tussen de grote kamermuziek en iets nieuws maakt een programma boeiend en opent de geest bij het publiek. Vreemd genoeg valt het me bijna keer op keer op dat de minder gekende werken heel erg gesmaakt worden. We mogen fier zijn op onze componisten van eigen bodem en het is dan ook maar normaal dat waar het past we hen ook opnemen in de programmatie.”
Verplaatsen in anderen
“De muzikale microbe beet me reeds heel jong. Tijdens de studiepauze was ik wel verslaafd geraakt , op 14 jarige leeftijd, aan de muziek van Mahler. Ik besefte pas op latere leeftijd dat ik vermoedelijk de buurt terroriseerde wanneer ik in mijn kamer loeihard de symfonieën draaide. Het was toen niet gebruikelijk, maar ik trok er mij natuurlijk niets van aan. Ik droomde zelfs van nieuwe stukken in de stijl van Mahler en trachtte zelf een en ander op te schrijven.
Na heel lang wachten was het een vriend die me uitdaagde en zei” je bent maar een echte muzikant als je je eigen muziek schrijft “. Na jaren discussie ben ik de uitdaging aangegaan en het was op een concert in de Sint-Pauluskerk te Antwerpen dat ik me voor de leeuwen heb gesmeten en een stuk voor hem schreef, “ Martin’s song”. Dat was de kick die me ertoe heeft bewogen om te schrijven en mijn muziek te laten horen.
Ik schrijf als componist hetgeen in mijn hoofd zit. Wanneer ik bijvoorbeeld een tekst lees dan komt er vanzelf muziek in mijn hoofd en dan vloeit als het ware de melodielijn eruit. Muziek vraagt van de componist om zich te kunnen verplaatsen.
Wanneer ik aan een bepaald instrument denk, dan denk ik ook hoe het klinkt. Als ik aan het componeren ben, schrijf ik nooit met een publiek in mijn gedachte. De gedachtes die door mij gaan zijn meestal: ”stel dat ikzelf cello, viool of hoorn zou kunnen spelen. Wat zou ik dan graag spelen.” Ook wanneer ik een muziekstuk schrijf heb ik heel dikwijls de persoon of de musicus in mijn hoofd die het zal uitvoeren en verplaats ik mij in die persoon. Ik denk dat de stukken die ik schrijf mijn echte “zijn” laten horen. Componeren voor eigen glorie interesseert me totaal niet. Wel wanneer de uitvoerder er gelukkig van wordt. Dan straalt zowel de muzikant als de emotionele ervaring.
Ik had een vriend componist die me in mijn jonge jaren een heel mooie boodschap meegaf “elke noot die je speelt of schrijft kan je laatste zijn”. Het klinkt zwaar misschien maar in wezen is het zo. Geniet van elke noot die je op papier zet en geef die noot ook een reden van bestaan, een nieuw leven, een betekenis in het verhaal.
Voor mij zijn emotionele belevingen, gesprekken, indrukken enz. de grootste bron van inspiratie. Bepaalde belevingen vragen om gecomponeerd te worden.
Ik denk dat ze daardoor dikwijls toegankelijk worden voor een breed publiek omdat wij allen kunnen wegdromen in een door “een emotie geladen verhaal “gecomponeerd zijn.”
Ambitie
Dat luisteraars in volle vertrouwen het een evidentie vinden om naar de Middagconcerten van Antwerpen te komen. Het zou prachtig zijn om nog meer mensen die de dagdagelijkse lelijke berichten en negativiteit die op ons allen losgelaten wordt even kunnen helpen laten vergeten.
Samen ontspannen en genieten van “pure – schoonheid” -” eerlijke emoties” – en vertoeven in een omgeving die als “een van nature” warme gloed uitstraalt. Ik wil me samen met mijn artistieke partner en steeds positief inspirerende echtgenote, Anne Cambier, blijven inzetten om gelijkgestemde topmusici uit te nodigen om op betaalbare wijze deze los te laten aan het ontdekkende en nieuwsgierige publiek.
Een “Middagconcerten” elke dag, het ideale culture voedingssupplement voor ieders welzijn!
Evolutie
Op termijn zouden het programmaboek en de omkadering zeker nog een mooie evolutie kunnen kennen. Dat zijn we rustig aan het bespreken met ons artistiek team.
Wij willen samenwerking met andere organisaties en partners verder uitbouwen. Het is iets wat ook zeker en vast op de “to do” lijst staat.
Het lijkt me ook fijn om de ingeslagen weg, waar de musici zichzelf voorstellen een goede evolutie is. Dit is niet echt iets nieuws want toen wij als jonge musici concerten speelden was dat ook één van onze opdrachten. Soms zijn er die heel onwennig of juist heel welbespraakt zijn. Het zou fijn zijn om bv een coach daarvoor ter beschikking te hebben om “tips and tricks” te geven aan hen.
Het samenwerken met meerdere conservatoria zowel in binnen- als buitenland willen we zeker ook intensifiëren in het kader van de “Young Masters”. Dit is een spin-off van de Middagconcerten van Antwerpen onder initiatief en begeleiding van Anne Cambier. Anne is zelf docente zang in het Kon. Conservatorium te Antwerpen en wil op deze wijze afgestudeerde Masterstudenten een kans geven om zich aan het publiek te kunnen voorstellen. Deze musici volgen we op en trachten we op regelmatige basis een concert aan te bieden.
Een doorstroom van al deze talenten willen we nog meer stimuleren en hen op termijn ook ontvangen op de Avondconcerten die we sedert 2 jaar organiseren in Schoten en Duinbergen. www.avondconcerten.be
Vrijheid
Een musicus zou steeds voor de vrijheidsgedachte moeten staan, dat is voor mij een evidentie en toch valt het me op dat ik mezelf wel eens tegenkom. een blijvend werkpunt.
Het is zo dat er in het concept van bvb. de “Middagconcerten van Antwerpen” een bepaalde traditie en stijl is die we zullen koesteren. Dit mag ons echter nooit beperken in wie we uitnodigen op het podium. Kwaliteit, eenvoud, stijl, kennis, anti-diva en het “zijn” van de musici die komen concerteren staan voor ons centraal.
De wereld is rond, grenzen worden getrokken door mensen die grenzen willen, bezitterig, angst en dies meer. Kunst gaat over elke grens heen.
Ik ben nu poëzie aan het lezen van o.a. “de kreten van Afghaanse vrouwen”. Hoe dualistisch is het niet dat in een regime dat zo engdenkend is en waar de vrouw zo onderdrukt wordt er toch prachtige poëzie geschreven wordt. Een mooi voorbeeld dat het “vrije zijn” gelukkig niet gestopt door al de negativiteit rondom hen maar iets individueel is dat geen enkel regime kan fnuiken.
Wees benieuwd, lees, kijk en laat je gedachten een smeltkroes zijn waarin nieuwe culturele gerechten kunnen ontstaan en naar boven willen bruisen. Het is als kunstenaar iets wat we steeds moeten trachten te stimuleren en te enthousiasmeren rondom ons.
De inspiratie van het ontdekken, verwonderen, ontroeren en laten vervoeren is zo mooi en geeft me heel veel positieve energie. Ook zelfs bij negatieve ervaringen kan dit tot iets “moois” resulteren. Soms ben ik helemaal niet akkoord met bepaalde dingen die ik zie maar ik tracht het steeds te begrijpen of met gelijkgestemden erover te praten, discussiëren en zelfs soms er grondig oneens over zijn. We respecteren elkaars gedachtegang en dat maakt het zo boeiend.
Wanneer ik muziek schrijf is er in mijn hoofd muzikaal gezien geen grens. De “Song for Peace around the World” bvb. schreef ik omdat er zoveel ruzie gemaakt wordt in de wereld, zoveel lelijke dingen te zien zijn bij bvb. “het nieuws” (niet “nieuws” maar zelfde zoveelste drama, een vervlakking en een bijna “Middeleeuwse schandpaal politiek” om mensen te entertainen). Ondertussen zijn er meer dan 60 opnames van de Song gemaakt door musici van over heel de wereld en er komen er nog héél veel aan.
Onlangs sprak ik met een bezoeker van een concert dat ik speelde in Frankrijk. Deze enthousiaste man is actief in een totaal, zeer groot contrasterend, muzikaal genre actief … zalig, boeiend, uitdagend. Ondertussen staat er een fijne samenwerking op de planning en wie weet…
www.middagconcerten.be
