Rainer Maria Rilke is voor velen nog steeds de grootste dichter aller tijden. Zijn woordkeuze is vederlicht, zijn constructies zijn vaak complex en in alle harmonie spitsvondig samengesteld en soms zelfs tegengesteld – ja dit is mogelijk.
Hij schreef over liefde, natuur en mystiek. Het is haast poëzie zoals ze niet meer zou mogen zijn. Je moet het maar durven; niet abstract schrijven, verzen, rijmen en sonnetten creëren binnen een periode dat iedereen anders wil opvallen of zichzelf wil bewijzen via ongrijpbare woordenschat. Rilke schreef in al zijn eenzaamheid uit zijn hart opdat het door andere harten zou gegrepen worden. Er is bijgevolg niet één gedicht binnen zijn gehele oeuvre dat onberoerd laat.
Rilke werd geboren in het Praag van 1875. Hij kwam uit een koopliedengeslacht. Zijn moeder had dwangideeën waardoor ze hem als meisje wilde opvoeden. Zijn ouders scheidden toen hij 10 jaar oud was. Hij vatte economische en militaire studies aan, maar bleek hier veel te gevoelig voor. Rond 1891 begon hij gedichten in Oostenrijkse kranten te publiceren. Even later probeerde hij nog even een studie literatuur en geschiedenis aan te vatten, maar zonder succes.
Rilke verhuisde naar München waar hij Lou Andreas-Salomé zou ontmoeten, zijn eeuwige muze. Zij begonnen één van de meest besproken romances uit de geschiedenis van de Duitse literatuur – Rilke en de vrijgevochten intellectuele professorenvrouw. Haar vrijheidsdrang werd de relatie fataal, maar ze bleven zielsverwanten voor het leven. Het was Salomé die trouwens verantwoordelijk was voor zijn naamsverandering van René naar Rainer. Na hun breuk vluchtte hij naar een kunstenaarskolonie en werd secretaris van de Franse beeldhouwer Rodin. Daar ontmoette hij Clara Westhoff, een leerlinge van Rodin. Ze huwden en noemden hun dochter Ruth, naar de eerste roman van Lou Andreas-Salomé. Het huwelijk zou niet standhouden. Rilke stierf in 1926; jong, gepijnigd en berooid. Het oeuvre dat hij naliet is echter fenomenaal.
Zestien gedichten werden door Mereie de Jongh vertaald. Verscheidene Vlaamse en Nederlandse dichters – waaronder onze Antwerpse stadsdichteres Maud van Hauwaert – schreven reflecties op deze gedichten. Deze reflecties werden op hun beurt naar het Duits vertaald door o.a. Janet Blanken. Stijlen kunnen daarbij flink verschillen, toch werd het abstracte – vermoedelijk uit respect voor de ideeën van Rilke zelf – gemeden.
Redacteur Jos van Hest formuleerde een toepasselijk voorwoord doorspekt van citaten. Ook dit voorwoord werd vertaald.
Als ik jou eenmaal verlies – Einmal wenn ich dich verlier is een uitgave van Stichting Spleen Amsterdam 2018 en een initiatief van dichter Kees Godefrooij. U kunt het in de boekhandel bestellen onder ISBN 987-90-826406-3-2
| Schlaflied
Einmal, wenn ich dich verlier, Ohne daß ich hier wache und Ohne daß ich dich verschließ |