Op dit moment lijkt het al weer eeuwenlang geleden dat we zonder mondmasker over straat konden, of met z’n allen rond een grote familiefeestdis konden. Misschien is dit dan ook het uitgelezen moment om niet oeverloos te mijmeren naar hoe het een jaar geleden nog was, maar met nostalgie en gezonde relativering terug te blikken op de geur van onze jeugd en die van onze (groot)ouders. Zet de koninginnenhapjes en de rosbief met bijhorend elektrisch mes maar op tafel. Of misschien heeft u zin in zo’n forel met gelatine en een bloemetje?
Dirk Musschoot maakt er zijn missie van om via zijn boeken dat puzzelstukje terug te geven, dat begraven lag diep in het mensenhart om het even terug op te laten leven en als zuivere zucht van verbazing en nostalgie uit de longen van de lezer te laten komen. Zo ging zijn vorige boek over de Sweethearts, de vrouwen die hun hart tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren aan een Engelse soldaat en Vlaanderen verlieten. Nu neemt hij onze Vlaamse gezinnen taboeloos onder de loep.
Het fijne aan het boek is, dat het toch wel deels autobiografisch is, waardoor het een groot deel van erkenning oproept zoals “ochja seg, ik had zo’n document ook… en kijk eens, geschreven op nog zo’n oude typmachine” of “in z’n kinderbadje zat ik ook…. moesten ze nu zien dat ik zo aan de ketel kon, ze verwittigden de kinderbescherming”.
En toch, toen was dat allemaal heel gewoon, net zoals de andere waarden die nog heersten. En dan kan je je de vraag stellen, is dat goed of verkeerd? Als we het vandaag bekijken misschien verkeerd, maar laat ons eerlijk zijn. Als we terug zouden reizen naar ons eigen ik van dertig jaar geleden zouden we mogelijk zelf geschokt zijn van dingen die we de dag van vandaag eigenlijk totaal normaal vinden en zelfs aanmoedigen. Het is normaal dat moeder verdient, dat je zoon met een jongen of een meisje kan naar huis komen en Afrikanen wonen niet stereotiep in hutten, evenmin als wij in lemen huisjes wonen. Het zijn geen noodzakelijk veranderde normen, het is de evolutie van een maatschappij. Musschoot schetst het allemaal, aan de hand van politieke gebeurtenissen en persoonlijke anekdotes, voorzien van het nodige beeldmateriaal.
Ook technologie speelt een belangrijke rol. Aan de hand van reclameboodschappen en afbeeldingen van toen zien we niet enkel de invloed van de kerkelijke moraal op de toenmalige ethiek binnen het gezin, maar ook de technologie die een bepaalde sociale vooruitgang kon teweegbrengen. Neem nu de wegwerpluier of de potjesvoeding. Moeders konden werken en zich ontplooien terwijl hun kinderen alles kregen waar ze recht op hadden. Ook de consumentenmaatschappij veranderde hierdoor en de koopkracht. Je kocht vroeger exact wat je nodig had bij de kruidenier die dit netjes van het rek haalde. Ook de melkboer kwam langs, want er was toch iemand thuis. We zijn niet noodzakelijk naar een maatschappij van snel geëvolueerd, maar voornamelijk van veel. We hebben veel producten nodig die ons in staat stellen ons drukke tweeverdienersleven, of intussen single parent leven waar te maken. De supermarkten en zelfbediening in kleinere zaken zijn hier logische gevolgen van.
Dirk Musschoot neemt geen blad voor de mond, en stelt het hoe het is. Alles is bespreekbaar mits een juiste context. Het is een handleiding in het aanvaarden en plaatsen van nieuwe tendensen. Het aangename aan het boek is trouwens dat u het niet van voor naar achter dient te lezen. U slaat het open en denkt “Och seg, weet je nog”… Cocoonen is nooit ver weg.
ToenGeluk nog heel gewoon was. Hoe het Vlaamse gezin in honderd jaar helemaal veranderde – Uitgeverij Lannoo 2020
ISBN 9789401 – NUR 680 – 302 blz paperback – Eur 22,99