Dit boek verhaalt over het roemruchte jaar 1215. Dat was niet alleen het jaar van de wetshervormingen uit de Magna Carta en het conflict tussen koning Jan zonder Land en zijn edelen, maar ook een jaar van kruistochten en kerkhervormingen, van buitenlandse oorlogen en dramatische belegeringen, van handel en verraad. Dit boek is het slotstuk van de eerder verschenen titels van auteur Dan Jones over het Huis Plantagnet, vorsten en vormgevers van middeleeuws Engeland.
Het Engeland van de Plantagnets kende in zijn lange geschiedenis veel dramatische jaren. Jaren van oorlog, jaren van revolutie, jaren van volksopstanden en verwoestende epidemieën. Maar er waren maar weinig jaren die zo dramatisch of veelbetekenend waren als 1215. Het jaar dat de naam van de heersende koning Jan voor altijd zwart maakte en dat zijn koninklijke dynastie bijna uit de annalen van de Britse historie wegvaagde. En het jaar van de eerste, kortstondige toekenning van de Magna Carta. In de achthonderd jaar die zijn verstreken sinds de Magna Carta op 15 Juni 1215 in prato quod vocatur Ronimed ‘op de weide die Runnymede wordt genoemd’ – door Koning Jan werd ondertekend, is het zoals we weten, misschien wel het meest iconische document in de liberale traditie van het Westen geworden.
Naast de beschrijving van de grote politiek schetst de auteur een beeld van hoe 1215 werkelijk was voor mensen op elk niveau van de samenleving: van koningen, baronnen, ridders en kooplieden tot priesters en boeren. Om dit te bereiken heeft de auteur hoofstukken voorzien van korte essays over een aantal aspecten van het persoonlijk leven. Dit boek is dus opgezet als een geschiedenis van onderop en bovenaf. Een boek met thema’s en uitweidingen maar ook een verhaal met voortstuwende kracht.
Het Engeland waarin Jan was geboren en waar over hij heerste, was een verenigd en hoog ontwikkeld koninkrijk. Het besloeg het grootste gedeelte van de Britse Eilanden en had veranderlijke grenzen in het noorden met het koninkrijk van de Schotten en in het Westen met de territoria van de Welshe vorsten. Koning Jan was de jongste zoon van een beroemde familie die we tegenwoordig de Plantagnets noemen. Zijn vader, Hendrik II, was in 1154 op de troon gekomen na een verwoestende burgeroorlog die gekend staat als de Anarchie, waarin het koninklijk gezag een dieptepunt bereikte. Tegen het einde van zijn regeerperiode toen hij werd opgevolgd door zijn tweede volwassen zoon, Richard I ‘Leeuwenhart’, werd Engeland met ijzeren hand maar ook efficiënt bestuurd en had het gezag van de kroon een ongekend hoogtepunt bereikt. Jan had zijn koninkrijk in 1199 geërfd nadat zijn broer Richard na het beleg van een kasteel in Châlus-Charbrol in de Limousin was omgekomen. Jan erfde een buitengewoon omvangrijk gebied. Tijdens de regering van zijn vader, Hendrik II via verovering vererving en een huwelijk gebonden aan een groot aantal gebieden op het vasteland van Europa, die bij elkaar ongeveer een derde van het moderne Frankrijk besloegen, met inbegrip van vrijwel heel de westelijke kuststrook. De volledige titels van Jan, zoals in officiële koninklijke documenten vermeld, luidden: Koning van Engeland, hertog van Normandië, hertog van Aquitanië, graaf van Anjou en heer van Ierland. Het was op zijn zachts gezegd voor wie dan ook een hele uitdaging om deze verzameling gebieden bij elkaar te houden, vooral omdat de Franse koningen, en zeker de regerende koning Filips II ‘Augustus’, bepaald ongelukkig waren met het feit dat een enkele heer, en nogal een rivaliserende koning, over zoveel van hun gebieden regeerden. Richard Leeuwenhart was het gelukt om de grote, onwaarschijnlijke lappendeken van zijn koninkrijk bijeen te houden door zijn vijanden met zijn militaire talent zwaar te intimideren. Jan begon zijn erfenis met een haast onthutsende snelheid te verliezen.
Dan Jones historicus doet ons weer op vakkundige wijze door een turbulente periode loodsen net als in zijn voorgaande boeken Vorsten van Albion en Gevecht om de troon en sluit met Het verdeelde koninkrijk zijn drieluik af over middeleeuws Engeland en het huis Plantagenet. Maar ieder deel is ook losstaand te lezen.
Het verdeelde koninkrijk van Dan Jones verscheen in een hardcover editie blz 254 met in het midden een illustratie katern bij uitgeverij Omniboek prijs € 29,99 ISBN 9789401918916 verkrijgbaar in de betere boekhandel als online www.omniboek.nl
Als je er eenmaal in bent begonnen is het moeilijk om het boek en de Plantagenets even opzij te leggen…