Hoogtij van Holland Het graafschap in de veertiende eeuw door Henk ’t Jong

by Gustave Min

Terwijl heel Europa grote rampspoed onderging, zoals hongersnood, pestperioden en oorlog, bouwden meerdere steden in het graafschap Holland een vooraanstaande positie op.

Doordat de Hollandse graven en hertogen, aanvankelijk afkomstig uit het huis Henegouwen en later uit het Beierse huis, een stabiele regering konden onderhouden, floreerden de internationale handel en groeide de welvaart. Holland vergaarde een jaloersmakende voorsprong op de andere Nederlandse gewesten, een positie die het gebied in ieder geval in de geschiedenisboeken heeft weten te houden.

Henk ’t Jong is historicus, heraldicus en schrijver en studeerde af aan de Universiteit Leiden met middeleeuwse geschiedenis als specialisatie.

Verteld waarom ondanks historische omstandigheden en diverse gebeurtenissen juist in die eeuw er voor hebben gezorgd dat het graafschap Holland en het graafschap Zeeland in iets mindere mate de kans hebben gekregen om uit te groeien tot een welvarend gewest. Met name Holland nam toen een voorsprong op de andere landen wat nu Nederland is. Het waren de steden die ondanks de Vlaamse inval van 1304, de grote hongersnood, de diverse pestperioden en de adel ‘waarvan ze op den duur ook te lijden hadden’, een machtspositie op bouwde. Hun kennis op het gebied van handel en nijverheid maakte de steden rijk, en daardoor werden ze geliefde geldschieters voor de graven die vaak op zwart zaad zaten. Toen nam het hollandocentrisme een aanvang: het graafschap Holland werd het welvarendste van alle Lage Landen en bepaalde later voor lange tijd hoe er naar de Nederlandse middeleeuwen werd gekeken.

De stabiele regering van graaf Willem III en hertog Albrecht, plus de afwezigheid van oorlog (op enkele periode na) binnen de eigen grenzen, zorgden voor rust. Daardoor bloeide de internationale handel en de lokale en regionale nijverheid. Vlaanderen daarentegen, dat altijd de ‘rijke man’ van dit deel van Europa is geweest, raakte doorzijn conflict met Frankrijk steeds dieper in de problemen.

Hierbij begint het interessante verhaal van de hoogtij van Holland en laat de auteur ons kennis maken met de bevolking, de adel en leefgewoontes over hun herkomst en achtergronden en een aantal steeds in de veertiende eeuw terugkerende fenomenen zoals de rol van de steden en oorlogen.

Na het uitsterven van het Hollandse huis – na de onverwachte dood van de kinderloze jonge graaf Jan I in 1299 – kwamen de graafschappen Holland en Zeeland in de handen van een buitenlandse dynastie. Jan van Avesnes, later graaf Jan II, die door zijn omgeving waarschijnlijk Jehan werd genoemd was de zoon van Aleid van Holland de zuster van graaf en roomse koning Willem II. Hij was de enige mannelijke erfgenaam van het graafschap Jan van Avesnes werd opgevoed in Henegouwen en hoewel zijn moeder Hollands was, zal die opvoeding hoogstwaarschijnlijk Frans zijn geweest. De Hollandse onderdanen moesten wennen aan de buitenlandse vorst. Hij kwam uit een andere omgeving en zal een aantal hovelingen en bedienden hebben mee gebracht die net als hij de taal hier nog niet kende. Mocht iemand in praktijk hebben geschreven hoe dat er aan toe ging, dan is dat niet bewaard gebleven. Maar hoe ver lag Henegouwen en Le Quesnoy, de meest geliefde verblijfplaats van de Avesnes van Den Haag?

Op onnavolgbare wijze beschrijft de auteur de plaatsen, de routes die er waarschijnlijk aangedaan werden. Maar ook de tegenwoordige provincies en landen want het geliefde slot van Le Quesnoy ligt in Noord-Frankrijk en de talen en dialecten die men spreekt van Waals-Frans tot zoals in Halle waar men meer Vlaams spreekt.

En hier begint onze tocht door de Hoogtij van Holland. Rijk geïllustreerd en voorzien van interessante tussenartikelen en wetenswaardigheden over de veertiende eeuw zodat we nog meer te weten komen en begrijpen over het leven in de late middeleeuwen met uitleg over o.a. heraldiek, ziektes als de pest, de watersnoden of b.v. de grote hongersnood treft u daarnaast ook stambomen en kaarten aan met regeerders van de landen rond Holland, en van vorsten die met Holland en Zeeland te maken hadden. Voor iedereen die van geschiedenis houdt en graag meer wil weten over deze boeiende en belangrijke periode is hij er goed in geslaagd via dit boek een overzicht te geven van een tamelijk onbekende, mistige periode in de geschiedenis van Holland. Om misverstanden en fabels van die eeuw op te helderen en de lezer te informeren wat er zich in Holland, Zeeland, Henegouwen, Beieren en Friesland afspeelde en wie die gebeurtenissen veroorzaakte.

Op een toegankelijke manier geschreven voor een brede groep geïnteresseerde lezers. Hoogtij van Holland Het graafschap in de veertiende eeuw door Henk ’t Jong verscheen bij uitgeverij Omniboek in een paperback uitgave blz 412, € 27,50 ISBN 9789401918534 verkrijgbaar in de betere boekhandel als online, www.omniboek.nl

Misschien houdt u ook van:

Wij gebruiken cookies om onze website en de inhoud er van te optimaliseren. Akkoord