De cover van deze intrigerende boektitel spreekt al boekdelen, de heksen sabbat van Hans Baldung Grien.
Luit van der Tuuk publiceerde het afgelopen decennium over de vroege middeleeuwen in onze gewesten, Vikingen en Franken o.a. Deze keer begeeft hij zich op het minder bekende terrein van het bijgeloof en toverij uit de vroege middeleeuwen in Noordwest-Europa. Aan de hand van de Indiculus susperstitionum et paganiarum oftewel Kleine lijst van bijgelovige en heidense gebruiken uit de achtste eeuw verkent Luit van der Tuuk de vroegmiddeleeuwse spirituele wereld van Noordwest-Europa.
Luit doet dit door de Indiculus in verband te brengen met andere teksten uit die tijd. Voorwerpen, gebouwen, locaties, offers, rituelen, gebeden en meer komen aan bod.
Weermakers en heksen
Een leuk voorbeeld komt uit dit passage in hoofdstuk 22 : Over stormen en hoorns en slakken.
Uit de bovengenoemde titel kunnen we opmaken dat eventueel astrologisch te verklaren hoorns en slakken met stormen in verband werden gebracht. Hagel en storm konden grote gevolgen hebben voor de oogst en daarmee direct voor de voedselvoorziening.
Daarom werd de hulp nogal is ingeroepen van tempestarii. Ja, tempestarii – wat zijn dit nu wel!?
Dit zijn onweermakers of stormopwekkers, over wie men dacht dat hun toverij het slechte weer veroorzaken. We komen zulke weermakers bijvoorbeeld tegen in een koninklijke verordening uit 799, waarin wordt opgetreden tegen onverlaten die onweer maken en andere wandaden begaan. Weermakers zouden daarvoor een vergoeding krijgen van de opvarenden van schepen die door het luchtruim voortbewogen en over de wolken gleden. Op deze schepen werden het door de storm rondvliegende koren en andere landbouwproducten die waren weggewaaid binnengehaald en naar het magische oord Magonia gevoerd. Daarom stond het volk een deel van de oogst aan tempestarii af, opdat die hun bezweringen juist zouden gebruiken om hagelbuien en stormen te voorkomen.
Wil je meer weten? Begeef je dan op pad naar de wereld van de vroege middeleeuwen.
De vroege middeleeuwer ging om angsten en onzekerheden te sussen op zoek naar bovennatuurlijke verklaringen en houvast.
Luit van der Tuuk (1954) is zelfstandig onderzoeker, publicist en conservator van Museum Dorestad. Recente werken zijn o.a. Katla en Vikingen. Met zijn boek De Eerste Gouden Eeuw won hij de W.A. van Es-prijs.
Indiculus Heidense en bijgelovige rituelen uit de vroege middeleeuwen verscheen bij Uitgeverij Omniboek in een geïllustreerde paperback uitgave blz 272 prijs € 23,50 verkrijgbaar in de betere boekhandel als online.