Op 18 Juni 2015 trekken meer dan 60000 bezoekers naar Waterloo in België om getuige te zijn van een historisch moment. Op die avond wordt een reenactment opgevoerd van de slag die tweehonderd jaar eerder de ondergang van Napoleon inluidde.
Aan het naspelen doen maar liefst 6226 personen en 360 paarden mee.
Overdag is het dringen geblazen bij de kampementen, want ieder een wil foto’s maken van de soldaten in hun blinkende uniformen. Bij het verblijf van Napoleon is er geen doorkomen aan: honderden enthousiaste fans proberen een selfie met de hoofdrolspeler te maken. Wanneer Napoleon Bonaparte – althans: de acteur die hem speelt— op zijn paard in de richting van het slagveld draait, juicht de massa hem toe:
‘Vive le Empereur!, Vive le Empereur!’.
Ik heb nog steeds spijt dat ik er niet ben bij geweest.
Twaalf
Wie was deze man dat hij generatie na generatie blijft fascineren? Hoewel Napoleon in 1821 stierf, leeft hij voort in boeken, films en theatervoorstellingen. Over de hele wereld bestaan Napoleon-genootschappen en verzamelaars die bereid zijn grote bedragen voor memorabilia neer te tellen.
Toen Napoleon in 1799 in Frankrijk de macht greep, had dit grote gevolgen voor Nederland. In 1801 vestigde hij in de Bataafse Republiek een ‘staatsbewind’: voortaan zou een twaalfkoppig bestuur het land regeren. Na dat hij zichzelf in 1804 tot keizer had uitgeroepen, verstevigde Napoleon zijn greep nog verder en in tal van Europese landen zetten hij familie leden op de troon.
Zorger
Zoals zijn broer Lodewijk-Napoleon die op 5 Juni 1806 de troon van het Koninkrijk Holland besteeg. De regering van Lodewijk-Napoleon kende twee gezichten. Aan de ene kant wilde hij de Nederlandse zelfstandigheid bewaren en presenteerde hij zichzelf als een zorgzame vader van het volk. Hij bevorderde het culturele en intellectuele leven door subsidies te verlenen aan het nationaal toneel en door de Koninklijke Bibliotheek en het Koninklijk Nederlandsch-Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schone Kunsten op te richten.
In het rijk geïllustreerde Napoleons nalatenschap laten historici, cultuurwetenschappers en andere specialisten zien hoe Napoleons erfenis ons land heeft gevormd in de politiek, de rechtspraak, het onderwijs, het waterbeheer en de cultuur.
Stier
De Franse tijd heeft in de Nederlandse samenleving, diepe sporen nagelaten, met namen in de wereld van de kunst en de cultuur. Het zogenaamde Haagse Verdrag van 1795 verplichtte de Bataafse Republiek een hoge schadevergoeding aan Frankrijk te betalen.
Een deel hiervan werd in beslag genomen en overgebracht naar Parijs. Deze collectie bevatte een aantal belangrijke kunstwerken uit de Nederlandse Gouden Eeuw, zoals De stier van Paulus Potter, dat in die tijd beschouwd werd als het absolute hoogte punt van de Hollandse School. De schilderijen werden overgebracht naar het Louvre, dat al spoedig de naam Musée Napoleon kreeg.
Het Franse publiek kon in dat museum kennis maken met de Nederlandse landschaps- en portretkunst, maar ook met kunstschatten die Napoleon op zijn veldtochten elders in Europa had buit gemaakt, zoals in Italië en Spanje. Een deel van deze werken keerde na de val van Napoleon terug naar het land van herkomst, maar een deel ook niet.
Na de val van Napoleon kwam de collectie van het Huis van Oranje, dankzij de bemiddeling van de hertog van Wellington weer terug naar Nederland in November 1815.
Obsessie
Sinds de opkomst van Napoleon zijn schrijvers door hem gefascineerd geweest. Dat gold b.v. ook voorde Engelse romanticus Lord Byron, die een jaar voor de Franse revolutie geboren werd. Volgens een tijdgenoot was Byron net zo geobsedeerd door de Keizer als een minnaar door zijn geliefde. Byron was al sinds zijn jonge jaren in het bezit van een Napoleon-buste, later kwamen er onder meer een haarlok, een snuifdoos met portret, een broche en briefpapier bij.
De schatting hoeveel boeken er over Napoleon zijn verschenen, lopen nogal uiteen, maar een aantal van 300000 is zeer aannemelijk. Zeker is dat sinds zijn dood gemiddeld er nog elke dag ergens op de wereld een publicatie over Napoleon verschijnt.
Voor de Napoleon-liefhebbers mag deze interessante uitgave zeker niet ontbreken.
Napoleons nalatenschap sporen in de Nederlandse samenleving is verschenen bij Uitgeverij De Bezige Bij rijkelijk geïllustreerd in een hardcover editie blz 271 prijs € 30,99 verkrijgbaar bij de betere boekhandel als online.