Wereldcrisis oorlog, klimaatverandering en catastrofe in de 17de eeuw door Geoffrey Parker

by Gustave Min

Klimatologische veranderingen hebben menigmaal geleid tot verwoestingen en ontworteling op grote schaal op aarde, of tenminste daartoe bij gedragen. Hoewel klimaatverandering kan en vaak zal leiden tot rampspoed van de mensheid, hebben tot voor kort maar weinig historici dit fenomeen betrokken in hun analyse tot gebeurtenissen van het verleden.

klimatlologische erfzonde
Zo’n twaalfduizend jaar geleden werden de meeste soorten grote zoogdieren, zoals de mammoeten er door uitgeroeid. Ongeveer vierduizend jaar geleden stortten samenlevingen in Zuid en West-Azië in tijdens een lange periode van droogte. Tussen 750 en 900 na Christus zorgden droogte aan beide zijden van de Stille Oceaan voor een fatale verzwakking van het Tangrijk in China en de Maya cultuur in Midden-Amerika.

In de 14de eeuw werd de bevolking van Europa gehalveerd door een combinatie van hevige klimaatschommelingen en grote epidemieën, toen tegelijkertijd sterke ontvolking en ontwrichting in een groot deel van Azië plaatsvonden hierdoor.

Vervolgens deed zich volgens Sam White in de 17de eeuw zowel op het noordelijk als het zuidelijk halfrond ‘’ongetwijfeld de ingrijpendste wereldwijde klimaatafwijking van de laatste achtduizend jaar (tot de hedendaagse opwarming van de aarde)’’ voor: tachtig jaar lang ongewoon koud weer.

N.a.v. een vreemde en wonderbaarlijke opeenvolging van veranderingen in het weer in 1614 begon Renward Cysat, een botanist, archivaris en stadshistoricus van Luzern in Zwitserland, aan een nieuw onderdeel van zijn kroniek, onder de titel ‘de seizoenen van het jaar’. Omdat ‘de afgelopen jaren zo een vreemde en wonderbaarlijke opeenvolging van veranderingen in het weer hebben laten zien’, besloot Cysat om deze vast te leggen ten dienste van toekomstige generatie. Dit aangezien de jaren zich nu helaas al enige tijd hebben laten doorwegen en onze zonden zich heftiger voordoen dan in het verleden, en we bij alle levende wezens achteruitgang hebben gezien, niet alleen bij de mensheid en in de dierenwereld maar ook bij de gewassen en voortbrengselen van de aarde.

Voorspelling
Cysat had gelijk. De ‘vreemde en wonderbaarlijke opeenvolging van veranderingen in het weer’ die hij vermelden, bleef bijna een eeuw lang voortduren in 1620-1621 beleefde heel Europa een ongewoon koude winter : de Zuiderzee en veel rivieren waren zo stijf bevroren dat ze drie maanden lang het gewicht van beladen karren konden dragen. Het spectaculairst van alles was dat de Bosporus dichtvroor, zo dat mensen over het ijs de oversteek tussen Europa naar Azië konden maken, kennelijk een uniek en afwijkend klimatologisch verschijnsel.  De zomer van 1621 was de natste die in de voorbije vijfhonderd jaar was opgetekend, en 1628 was een jaar waar in de zomer uitbleef, met zulke lage temperaturen dat tal van gewassen niet tot rijping kwamen.

Boeiend
Geïnteresseerd in meer? Ga er dan maar goed voor zitten en laat u meeslepen in de 17de eeuw en de invloed van het klimaat wereldwijd. Pagina na pagina omschrijft Geoffrey Parker de relatie tussen de rampspoed en de extreme weersomstandigheden van de 17de eeuw. De 17de eeuw was een bewogen periode in Europa. Er waren er wel geteld 3 oorlogsvrije jaren en ook in andere werelddelen was het zeer onrustig. Hoewel delen van de Nederlanden in sommige opzichten een ‘gouden eeuw’ beleefden, was ook hier sprake van oorlog en politieke onrust. Epidemieën, hongersnood en geweld teisterden de hele wereld.

Wat vaak buiten beschouwing wordt gelaten is dat deze historische gebeurtenissen gepaard gingen met flinke klimatologische veranderingen. Om deze wereldcrisis te begrijpen duikt de auteur in verschillende soorten bronnen en wetenschappelijk bewijs. Hij toont aan dat het effect van weersomstandigheden op maatschappelijke, politieke en sociale omstandigheden groter is dan eerder gedacht, een les die vandaag enorm actueel is.

Het boek Wereldcrisis oorlog, klimaatverandering en catastrofe in de zeventiende eeuw van Geoffrey Parker is verschenen bij uitgeverij Omniboek in een hardcover editie blz 704 prijs € 39,99. Verkrijgbaar bij de betere boekhandel als online.

http://www.omniboek.nl

Misschien houdt u ook van:

Wij gebruiken cookies om onze website en de inhoud er van te optimaliseren. Akkoord