Isa heet haar nieuwe album, naar haar echte naam: Isabelle Geffroy. En ze doet het weer, ZAZ. De Franse chansonnière ontpopt zich steeds meer als erfgename van illustere voorgangers als France Gall of – misschien meer nog – Edith Piaf.
Vanaf het openingsnummer Les jours heureux neemt ZAZ je met haar karakteristieke stem moeiteloos mee in haar universum. Van bij het begin valt de versoberde producing van de plaat op. Subtiele ondersteuning is het kenmerk van bijna alle nummers op Isa. Imagine is wellicht het meest vintage ZAZ-nummer op het album. “Et si on filait l’avenir dans nos bras”, zingt ze in haar ode aan de verbeelding. Ze trekt de lijn door op De couleurs vives: ZAZ is niet voor een gat te vangen en wil zich niet in hokjes laten opsluiten – “Je veux vivre, rire libre”, klinkt het oprecht, terwijl de melancholie in haar stem niet, nooit ver weg is.
Afstand
Ce que tu es dans ma vie is dan weer een hymne over de liefde in alle betekenissen van het woord, met alle breekbaarheid die daarbij komt kijken. De kwetsbaarheid krijgt in het lied alle ruimte. In Tout là-haut neemt ZAZ een helikopterbeeld in. Vanop een afstand bekijkt ze de aarde en bezingt haar pure schoonheid. De broosheid van relaties is dan weer het thema in Il faut qu’on se donne. De titel van dit korte chanson komt pas echt tot zijn recht in combinatie met het vervolg: “Il faut qu’on se donne le temps de vivre pour nous deux”. Afscheid nemen is nooit vanzelfsprekend, maar een lied als dit kan wel troosten.
Sterfelijkheid
Dat geldt ook voor het volgende lied – Exister – waarin ZAZ dieper graaft. Bestaan is wel wat meer dan bewoon in leven blijven. De blutsen en de builen ten spijt, want er is “notre envie d’exister”. De twijfels die het leven met zich brengt, komt vlijmscheerp aan bod in À perte de rue. Nacht brengt raad, zegt het spreekwoord. In de nacht verliest de zangeres zich, op zoek naar nieuw licht in de schemering van de ochtendlijke stad. Het ouder worden – ZAZ is nu 41 – verandert de relaties met de dierbaren. Comme tu voudras zingt ze voor haar vader. Ze voelt als ouder wordende dochter – “J’suis plus une gamine” – dat de afstand met de menselijke sterfelijkheid verkleint.
Vreemde eend
Die melancholische sfeer hoor je terug in Avec son frère, met een tekst over familiegeheimen en -relaties: twee broers staan op het punt afscheid te nemen van elkaar. De ene gaat zijn geluk beproeven in een kouder land, ver weg. Wat niet wordt gezegd, kan de luisteraar zelf invullen, maar de context is duidelijk. Het verhaal laat je onmogelijk koud. Le jardin des larmes is de wat vreemde eend in de bijt. Het opmerkelijke duet met Rammstein-frontman Till Lindemann krijgt een orkestrale begeleiding die wat haaks staat op de anders zo sober gekozen arrangementen. De stemmen van ZAZ en Lindemann passen wonderwel samen, maar hun song heeft niet noodzakelijk de plaats die ze verdient op dit album.
Leefomgeving
De laatste twee chansons vatten nog eens de opzet van de hele plaat samen. Le chant des grives gaat in op de fragiliteit van de mens in zijn leefomgeving. ZAZ vindt de schoonheid van het bestaan in het gezang van de lijster en de dans van de zwaluw. Mocht de mens daar maar eens wat meer bij stilstaan, verzucht ze. Eindigen doet ze met Et le reste. Hoe zit het met de wereld? Is er nog plaats voor tederheid? Hoe kan de vreugde opnieuw haar plaats veroveren? Met dat laatste lied geeft ze zelf een proeve van antwoord: met haar stem, slechts begeleid door pianoklanken. Alleen helemaal op het einde helpen nog wat subtiele violen het lied afronden.
De teksten staan voorop op Isa. Hun zeggingskracht gaan de muzikale begeleiding vooraf. Het is een onverdroten ode aan het leven, aan de verbeelding en de menselijke kwetsbaarheid. Pure schoonheid in klassiek aandoende beelden en tonen, maar daarom niet minder diepgaand en beklijvend.
ZAZ, Isa, Label Parlophone/Warner Music France, 2021, 13 nummers, 48 minuten