Wat is alchemie? Die vraag is niet een-twee-drie te beantwoorden. Het eenvoudigste antwoord zou zijn: ‘de voorloper van de scheikunde’. Je kunt de geschiedenis van de alchemie inderdaad bestuderen – en dat is gebeurd – door ze gewoon op de tijdlijn van de wetenschappelijke ontwikkeling te plaatsen, maar zoals Victor Frankenstein zei: “Je zou maar een povere scheikundige zijn als je je alleen met dat onderdeel van de kennis bezighield.”
Een ander probleem is dat de neiging van onderzoekers om hun studieobject overal te zien en alles ervoor relevant te vinden, hen in het geval van de alchemie niet van hun onderwerp kan afbrengen, want het is daadwerkelijk overal. Net zoals een van haar belangrijkste laboratorium ingrediënten is de alchemie vluchtig en kan de concentratie op dit studieobject de onderzoeker gek maken. Het omvat immers de hele zoektocht van de mensheid naar hoe de wereld en alles erop werd geschapen. In de alchemie wordt op deze vraag een antwoord gezocht door de puzzelstukjes van de wereld zo nauwkeurig mogelijk in elkaar te doen passen. Het antwoord was juist wanneer het proces van dat maatwerk synthetisch kon worden overgedaan.
Alchemie was de kunst om natuurlijke materie om te zetten in menselijke creaties. De oude technologie die de alchemie voortbracht, bezat wonderbaarlijke krachten. Vuur kon zand ver anderen in glas en uit gesteenten als malachiet en azuriet koper halen. In beide gevallen wordt natuurlijke materie ‘getransmuteerd in materialen die kunnen worden gemodelleerd tot kunstvormen – of tot oorlogswapens. En processen die in de natuur millennia vergen, kunnen in een laboratorium enorm worden versneld. De alchemie kon het natuurlijke scheppingsproces niet alleen nabootsen maar ook versnellen, perfectioneren en zelfs overtreffen.
In dit prachtig geïllustreerde naslagwerk neemt auteur David Brafman u mee op zijn zoektocht en uitleg over dit interessante onderwerp.
Om met zijn woorden te spreken : ‘’Er is al een hele tijd nood aan een boek dat de globale geschiedenis van de alchemie introduceert bij een breed geïnteresseerd publiek. In dit boek probeer ik minstens toch een overzicht te geven van die wereldwijde mix. Hopelijk stimuleert het anderen om zich grondiger te verdiepen in de unieke combinatie van kunst, wetenschap en spiritualiteit in de alchemie, en laat het zien hoe diep de alchemistische theorie en praktijk is doorgedrongen in de wereldwijde geschiedenis van de menselijke creativiteit’’.
In hoofdstuk een beginnen wij bij het ontstaan van de alchemie: De uitvinding van de kunst van het maken in het oude Egypte, China en Griekenland.
DE VERRE OORSPRONG
Uit ‘het boek van de wachters’ – een van de Dode Zeerollen die werden gevonden in de grotten van Qumran-blijkt dat alchemie al vanouds een sexy onderwerp is, of tenminste een met een vleugje erotische fantasie:
Tweehonderd wachters, engelen, zonen van de hemel, begeerden de dochters van stervelingen. En dus deelden ze enkele geheimen om hen te verleiden. Ze leerden hen hoe ze de metalen van de aarde moesten bewerken en gouden, zilveren sieraden moesten maken en glinsterende schoonheidsproducten, edelstenen en verfstoffen moesten bereiden.
Met deze tekst begint de geschiedenis van de alchemie.
Van de alchemische kunst van het maken van kunst, De ‘Grote Kunst’ van de alchemieboeken, De vroegmoderne alchemie tot aan de alchemische geest alles komt aan bod in dit fascinerende naslagwerk zo als b.v. de Wunderkamer-cultuur en de geheime academies van Napels.
De favoriete plek voor de samenkomsten van de Accademia dei Lincei (de lynx[-ogige] acade-mie) in Napels was het gebouw waar de meest vooraanstaande apotheker van de stad, Ferrante Imperato (1525-1625), zijn onderzoek deed. Daar stond zijn verzameling natuurlijke won-deren en eigenaardigheden tentoongesteld in een ruimte die hij zijn ‘museum’ noemde. Een “houttsnedeportret (ritratto) van Imperato’s museum van specimens – het frontispice van zijn Delll’ historia naturale (Over natuurlijke historie; Napels, 1599) – is de eerste afbeelding van een wunderkammer in gedrukte vorm.
Alchemisten wilden niet alleen goudmaken, hun ultieme doel was om de natuur te onderwerpen aan de menselijke verbeelding. Voor wetenschappers, filosofen en kunstenaars leek alchemie de sleutel tot de ontdekking van het onstaan van de wereld.
David Brafman, curator rarebooks bij het Getty Research Institute vertelt hoe alchemie, volgens hem na het vuur de belangrijkste menselijke ontdekking ooit, wereldwijd wetenschap en kunst beïnvloeden.
De kunst van de Alchemie door David Brafman verscheen bij uitgeverij Lannoo in een prachtige geïllustreerde hardcover uitgave blz 175 € 39,99 verkrijgbaar in de boekhandel als online ISBN 9789401488815 www.lannoo.com
En om met de woorden van de auteur te eindigen
De alchemie maakt deel uit van de geschiedenis van de wereldbeschavingen, welke gedaante ze er ook aannam, en haar geest de drang om de natuur te transformeren en te buigen naar de wil van de nijvere menselijke verbeelding – doordringt nog steeds de wereld waaraan we vandaag bouwen.