Olivier Py van De Munt sloeg spijkers met koppen bij de enscenering van Wagners Lohengrin in De Munt. Hij gaf de perfecte mix weer tussen mystiek, realiteit, verleden en actualiteit. Tijdens een woordje vooraf aan iedere voorstelling maakte hij zijn opzet duidelijk.
Hij wees er op dat de enscenering inderdaad gebaseerd was op het vernielde na-oorlogse Duitsland. Hij gaf ook toe dat Wagner zich in een aantal teksten zou hebben verbrand. Maar dit heeft niets te maken met het Middeleeuwse gedicht dat aan de basis ligt van deze opera. Lohengrin werd geschreven met een toekomstvisie. Niet diegene van een oorlog, maar een visie die de gevaren van de politieke drang naar een verenigd rijk met zich meebrengt.
Het is allemaal vrij dualistisch-mystiek, hetgeen perfect werd weergegeven in een kleurenspel. Gottfried was volledig in het wit, het onschuldige kind dat tijdens de voorstelling speels als een illusie over het podium dwarrelt. Koning Hendrik, die tenslotte een soort marionet is binnen dit spel droeg een grijs pak. Ortrud en Telramund waren natuurlijk volledig in het zwart. Lohengrin zelf droeg een zwart maatpak (mogelijk het onbekende waarvoor men angst heeft?) met witte lange overjas. Elsa droeg dan weer een wit kleed met zwarte overjas, haar onschuld werd bedekt door een zwarte mantel van nieuwsgierigheid. Tijdens het gevecht tussen Lohengrin en Telramund werd een schaakspel gebruikt. Wit voor Lohengrin, zwart voor Telramund.
Enkel Ortrud en Telramund hielden de rijksadelaar trouwens in de hand. Koning Hendrik spreekt ook van een Duitsland dat één is, maar belichaamt het andere rijk. Er is namelijk een keuze, een keuze tussen een rijk van licht en een rijk van duister. Hierin ligt het profetische van het werk. Het is niet fout een identiteit aan te hangen, alles hangt er vanaf hoe en waarom men dat wil. Koning Hendrik wil zijn rijk heel zien en behouden, zich bewust voor een aantal gevaren, Ortrud schakelt angst in. Ze laat mensen twijfelen en anderen mistrouwen en schuwen. de angst voor het onbekende. Ze maakt duidelijk dat ze een rijk wil, waarbij de erfenis van haar voorvaderen wordt gerespecteerd en het rijk zal dienen.
Verder waren er mooie knipogen binnen de enscenering toen de namen van Duitse dichters (-filosofen) tijdens de derde acte werden afgebeeld in Gothisch schrift. Novalis – de lichtdichter, Goethe, Schiller, de broeders Grimm. Allen waren zij verbonden met dezelfde vormen van dualiteit waarbinnen ze oude wijsheden en verhalen verwerkten binnen een Christelijk geïnspireerde ideologie.
De zangprestaties waren stevig. Het orkest schuwde het magistrale niet. Er werd flink opgebouwd om als het ware telkens in een ontlading te eindigen. Energie die zich als lichtstralen bundelt en de zon vrijlaat. Elsa werd neergezet door Meagan Miller als een soort van echte prinses. Haar stem stevig en toch zacht. De muziek trotserend, maar toch ruimte latend voor onschuld en naïviteit. Ster van de avond was zonder twijfel Sabine Hogrefe, die gestalte gaf aan Ortrud. Ze speelde de perfecte slechterik. Lohengrin zelf werd eerder fors neergezet door Bryan Register die zijn naam niet gestolen had. Heldhaftig in stem en bouw, maar ook erg lieflijk. De laatste acte was dan ook bijzonder ontroerend. Vooral tijdens zijn liefdesbetuiging aan zijn jonge bruid en tijdens het vrijgeven van zijn ware identiteit. Onze eigen Werner van Mechelen zette een mooie ceremoniële rol neer als Heerrufer. Verdere zangprestaties – Gabor Bretz als koning Hendrik Thomas Jesatko – waren correct.
Kort samengevat. Iedereen die Lohengrin wilde zien kon deze productie smaken. Het decor had door zijn kleuren en desondanks zijn modern karakter veel weg van een middeleeuwse burcht. Dit werd nog versterkt door de koren in balkons onder te brengen. De dialogen klaar en duidelijk geacteerd zodat een beginnend operabezoeker zin in meer krijgt, Lohengrin of Wagner hoeven geen zware eerste ervaring te zijn. Voor de fijnproever, de dichter, filosoof en theosoof zat alles vol gefundenes Fressen aan symboliek.
- WAT: Lohengrin – Richard Wagner
- WIE: Muzikale leiding Alain Altinoglu, Regie Olivier Py, Heinrich der Vogler Gabor Bretz, Lohengrin Bryan Register, Elsa Von Brabant Meagan Miller, Telramund Thomas Jesatko, Ortrud Sabine Hogrefe, Heerrufer Werner Van Mechelen
- WAAR: De Munt, Brussel
- WANNEER: 24 april 2018
- Foto’s: ©Baus