Op het eerste gezicht lijkt de muzikale theaterproductie Startschot een gewoon verhaal uit de geschiedenis. Maar toch, de titel is slechts een klein facet van een gevaarlijk groot geheel.
Het hoofdpersonage van de productie is niemand anders dan Gavrilo Princip, de jongeman die letterlijk het startschot heeft gelost op aartshertog Franz Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije en zo de eerste wereldoorlog heeft in gang gezet. De wereld stond in vuur door de daad van een kleine misnoegde jongen uit het volk.
Van alle tijden
Het klinkt herkenbaar, niet? En dat in zoveel facetten. Natuurlijk wordt in de eerste plaats gedacht aan de problematiek rond terugkerende IS-strijders, omwille van het huidige politiek-religieuze klimaat. Maar laat ons ook eens denken aan de misnoegde kleine soldaat uit de eerste wereldoorlog die later de massamoordenaar van de tweede zou worden. Verontwaardiging is een gevaarlijk gegeven wanneer men er geen aandacht aan schenkt. De hoofdrolspeler zette zelfs een soort van misnoegde jongere neer die in verschillende extreme politieke ideologieën zou kunnen worden herkend, ideaal voer voor ronselaars. Zij creëren een ik tegen hen, de kleine man die de grote daad zal stellen zelfs al kan hij het niet meer navertellen. Het gevaar van ideologische brainwashing is alomtegenwoordig in onze maatschappij. Misnoegde jongeren zijn ideale prooien. Hoe slimmer je ze laat voelen aan de hand van religieuze of politieke extreme pamfletten, hoe gevaarlijker ze worden.
Ooglappen en keuze
De aandacht die aan deze verontwaardiging werd geschonken, werd tijdens deze productie neergezet door het personage van Sophia Goldman. Princip ontmoet Sophia in de kroeg, de avond voor hij zijn ultieme daad zal stellen. Eigenlijk wil hij enkel nog één maal de liefde ervaren voor hij zelf mee ten onder zal gaan. Sophia blijkt echter meer te zijn dan een naïef naaistertje. Stukje per stukje weet ze zijn plannen los te weken. Ze geeft hem gelijk over de grond van de problemen, ze is niet blind, maar ze biedt hem de keuze aan – de geweldloze oplossing. Een hele avond lang probeert ze hem te overtuigen en merkt dat hij diep vanbinnen een bange jongen is die dit eigenlijk allemaal niet wil. Het is de indoctrinatie die overwint.
Muziek en enscenering
De muziek maakt deel uit van de eenvoudige enscenering: twee stoelen, een tafel en een tapijt van bloemen. Op de achtergrond speelt het Kugoni Trio, specialisten in het uitvoeren van (eigentijdse) Belgische composities. De componist van dienst bij deze uitvoering is Piet Goddaer aka Ozark Henry. Er werd niet gewerkt met intervallen, maar met ondersteunende muziek. Het woord maakte deel uit van de muziek en werd bijna letterlijk een instrument. Gevoelens werden versterkt dankzij de unieke opstelling van Kugoni. De viool zorgde voor spanning en lyriek. De lyriek werd eveneens door de saxofoon opgewekt door lange tonen, samen zorgden ze regelmatig voor onrust door korte sterke opeenvolgende tonen. De piano werkte vooral versterkend in emotie, maar soms ook erg troostend. Naast een centraal thema, was er dus vooral muziek in emotie en emotie in muziek.
Startschot is een totaalconcept, waar muzikanten, schrijver, acteurs en componist samen één gevoel naar voor brachten: Het gevoel van dat wat nooit meer mag gebeuren. En hoe kan dit beter overkomen dan het in alle schoonheid – en vooral in een geheel waar de ene schakel niet zonder de andere kan – te brengen?
Het antwoord is aan u
Tekst & Concept: Paul Govaerts
Compositie & soundscape: Piet Goddaer
Muziek: Kugoni Trio (Kurt Bertels, Nicolas Dupont & Bert Koch)
Spel: Vincent Van Sande & Taeke Nicolaï
Coach: Ignace Cornelissen
Geel, cc de Werft, 29 oktober 2018