Luitist Bor Zuljan raakte enorm gefascineerd door het leven van de Engelse componist John Dowland (1563-1626) en vooral hoe diens leven en karakter zijn composities heeft beïnvloed. Dowland leefde als jonge knaap in het Elizabethaanse Engeland. Over zijn vroeger kindertijd is haast niets geweten, behalve dat hij in Westminster, Londen of Dublin zou geboren zijn. Het zou zijn leven lang een reiziger worden in plaats en emotie. Zoveel weten we zeker.
Het was in die tijd zeer mannelijk om je gekwetste emotie een plaats te geven in muziek en poëzie. De getormenteerde ziel, het liefdesverdriet en de dood deden het goed als onderwerp. Toch was er bij Dowland iets dieper terug te vinden, iets oprechts. Hij had een duidelijke emotioneel-spirituele mening, waardoor hij zich als katholiek liet dopen. Hij zag dit trouwens als oorzaak waarom hij niet aan het Engelse hof aangesteld raakte. Hij begon te reizen, ontmoette andere katholieke Engelsen die een complot tegen het Engelse hof beraamden, maar veel deed hij daar niet mee. Hij had zijn plek gevonden in Italië, waar hij voor de vooraanstaanden van toen zoals de Medici speelde.
Heimwee
Toch bleef hij hopen op een post in Engeland, waardoor hij uiteindelijk terugkeerde, ondanks het feit dat hij een betrekking in Hesse-Kassel aangeboden kreeg. Toen zijn beschermer aan het hof overleed, greep hij opnieuw naast de post. Het Engelse hof bleef doof voor zijn composities, maar in Denemarken werd zijn werk door vorst Christian IV, die zich in de gevoelswereld van Dowland wist te verplaatsen, gesmaakt. Hij reisde nog veel heen en weer naar Engeland. Zijn vrij hoge inkomen vloog op miraculeuze wijze door de deur, waardoor hij in schuld raakte. Hij werd uiteindelijk ontslagen. Hij zou uiteindelijk naar Londen terugkeren om er te sterven.
Een bewogen leven, geleid door een man met veel passie, die zijn gevoelens met een zekere colère durfde poneren en ook hopeloos romantisch was aangelegd. De man, die sereniteit in zijn muziek zocht om daarmee de meest pijnlijke emoties weer te geven, zoals onbeantwoorde liefde, heimwee, de pijn van de niet-erkenning in zijn geliefde thuisland. Dit alles kunt u op dit album horen. Naast de mooie hoofse luit, muziek waarop alles in balans klinkt, kan men het doolhof vinden van Dowlands ziel. De tranen die naar buiten vloeien om het hart met klank te vullen.
Authentiek
De klank werd historisch benaderd. De luit die werd gebruikt voor de opnamen is naar huidige standaard vrij groot, maar was heel gewoon rond 1600. Dit formaat, uitgerust met darmsnaren en een toon lager gestemd, zorgt voor het natuurlijke diepe geluid dat men dient waar te nemen terwijl men van Dowland geniet. Ieder stukje, of het nu een virtuozere of intiemere passage is, verplaatst de luisteraar naar de ervaring van toen, van hoe de muziek toen onder gewelven weerklonk. Het maakt de ervaring tot een divine ontmoeting met de man die voor de groten mocht spelen en toch zoveel aan en over zichzelf en zijn zorgen en verdriet vertelde met zijn luit. Dowland maakte zijn belofte na zijn First Booke of Songs om zijn muziek uit te geven, nooit waar. Via manuscripten konden een honderdtal werken worden bewaard.
Ga ook op reis tijdens deze eerste herfstdagen, kijk naar buiten en vind troost in de tranen en zucht van de natuur. Draai er Dowland bij.
Dowland, A Fancy – Bor Zuljan – Ricercar RIC425 – -1:05:57 – https://outhere-music.com/fr