Foto: Jo Photography
Vier anonieme partituren van vioolconcerti. Barokvioliste en bezielster van het ensemble Le Pavillon de Musique Ann Cnop ontdekte ze in een bibliotheek in Stockholm. Het waren vier verschillende handschriften die onmiddellijk in haar geest vorm namen. Ze vroeg zich af hoe het mogelijk was dat iemand zulke mooie muziek schreef en er zijn of haar naam niet onder plaatste. Haar fantasie ging aan het werken en ze haalde een aantal redenen voor de geest waarom mensen in de tijdsgeest van driehonderd jaar geleden zou zouden hebben gehandeld. Daarnaast voelde ze ook een grote drang om de concerti met haar ensemble te laten weerklinken. Maar wat zou er dan in hemelsnaam over te vertellen kunnen zijn?
Met die vragen trok ze naar schrijfster Veerle Deknopper, die al eerder een historische roman schreef over het leven van Jean-Philippe Rameau. Samen bestudeerden ze de handschriften en besloten een roman te schrijven rond vier fictieve karakters, waarvan elk van hen kon gelinkt worden aan een handschrift. Zo ontstond er een verhaal achter de muziek. Fictief weliswaar, maar toch representatief voor de tijdgeest waarin de partituren werden geschreven. Cnop en Deknopper besloten zelfs nog verder te gaan dan een opname van de vier concerti – bij label Et’cetera – en het schrijven van de roman Niemandsnoten -uitgegeven bij Aspekt. Ze stelden een boeiende muziektheatervoorstelling samen waarin fragmenten uit het boek en de opname mekaar aanvullen en opwaarderen zodat ook de fantasie van de luisteraar kan op hol slaan bij al deze mooie klanken. Tot hiertoe voerden ze deze de voorbije week op in Mechelen, Maasmechelen en gisterenavond te Steenokkerzeel.
Het is bijzonder lichte barok, echte galante stijl. Het was een periode waarin men een beetje uitgekeken was op de zware barokklanken. Er kwam toen een heel nieuwe, lichte en bijna frivole stijl overwaaien uit Italië. Ook onze streken volgden de modetrent. Vandaar de beslissing van Deknopper om de roman zich in het Brussel van toen te laten afspelen. Ze koos voor hoofdpersonages van wie niemand ooit zou gedacht hebben dat zij grote componisten waren. Vrouwen bijvoorbeeld. Vrouwen konden in die periode wel muziekonderricht krijgen, maar konden er de huiselijke kring niet mee verlaten en zeker al niet gaan componeren onder eigen naam.
En zo neemt de auteur tijdens de voorstelling, vlak voor le Pavillon de eerste noten speelt de luisteraar mee in het verhaal van een priester die een anonieme vrouw in zin biechtstoel krijgt. Totaal vertwijfeld is ze omdat ze denkt dat ze misschien zondigt omdat ze componeert en dit verstopt voor man en schoonfamilie. Ze laat een bundel anonieme noten in de biechtstoel achter en daar begint de zoektocht van de priester. Meteen na deze woorden start de muziek en raakt men bevangen door het verhaal. Wie is deze vrouw? Daarna komt Eugène ten tonele, de zieke leerling van de priester, zijn confident, die steeds verder mee in het verhaal van de zoektocht naar de anonieme componiste wordt gezogen. Ieder stuk, gespeeld door Le Pavillon lijkt de woorden te bekrachtigen die worden voorgelezen. Men koos bewust voor korte stukken van drie tot vier minuten zodat er een mooi evenwicht zit tussen woord en muziek. Men kan rustig de woorden laten zakken op de klank en de klank de woorden laten bevestigen.
Muzikaal is alles tot in de puntjes afgewerkt. De instrumenten zijn stuk voor stuk historisch verantwoorde pareltjes. Een – trouwens recent gebouwd – klavecimbel, vier violen, altviool, cello en bas. Ann Cnop neemt de leiding en brengt als eerste violiste de finesse in het geheel. Maar toch, aan deze voorstelling merkt men hoezeer alles een teamwerk is. Bij iedere beweging van iedere muzikant hoor men dat tikkeltje meer dat hem of haar onmisbaar maakt. En dat is ook zo mooi aan deze muziek. Ieder nootje dat valt is onmisbaar.
Een klein anderhalf uur dat vooruitvloog. Het enige wat ze het publiek schuldig bleven, op een kleine hint na, was de afloop van het verhaal. Hoe kwamen de vier partituren nu in Stockholm terecht? Maar dat vond het publiek duidelijk niet erg, gezien er achteraf gretig CD’s en boeken werden verkocht.
We kijken alvast uit naar meer opvoeringen komend voorjaar. Voor de agenda of aanschaf van de CD kunt u terecht op http://www.lepavillondemusique.be
Het boek werd uitgegeven bij Aspekt en is verkrijgbaar in de boekhandel of na contactname met Le Pavillon, eveneens via hun website.
