We hebben de jongste tijd heel wat verontruste berichten gekregen uit de richting van het land van de lyriek, oriëntaalse weemoed, de bakermat van oude (Christelijke) culturen… Armenië. Muziek ligt zo diep begraven in de Armeense cultuur en ziel dat ze onlosmakelijk met de mensheid verbonden is, als adem, als lucht, als de hemel waarnaar je kijkt en waar je rust zoekt. Het is die rust die de hedendaagse Armeense componist Tigran Mansurian schenkt in een album vol reflectieve composities voor piano en strijkers.
Erfgoed
Mansurian werd in 1939 geboren in het toen zeer welvarende Beiroet, Libanon, eveneens een plaats waar cultureel erfgoed zeer diep in de genen zit. Als kind keerde hij met zijn familie terug naar Armenië en ging muziek studeren. Het was vooral het impressionisme waarin hij zijn uitlaatklep zou vinden om zo ook de geschiedenis van zijn volk muzikaal voelbaar te maken. Hij koppelde invloeden van zijn voorbeelden, Claude Debussy en de Armeense componist Komitas Vardapet aan zijn eigen verbeelding, hetgeen tot verbazingwekkende schoonheid leidde die internationaal werd gesavoureerd en bekroond.
Hommage
Het was het idee van violist Movses Pogossian en altvioliste Kim Kashkashian om de grootmeester voor zijn tachtigste verjaardag te eren met een album – composities van 2006 tot heden – waarin de queeste van hun volk via zijn kamermuziek zoveel andere kamers zou bereiken en ontroeren.
Het mag gezegd, less is more. Mansurian gaat niet voor het grote geweld, de wolken op de cover vertellen het al. Het is als lijnen schetsen, zachte potloodlijnen op een hemel die alles heeft aanschouwd, waaronder alles heeft plaatsgevonden. Men hoort de echo’s van een eenzame strijker in een ruïne. Het is minimalistisch en een tikje avant-garde en toch vertelt het 1500 jaar aan (liturgische) geschiedenis. Hiermee weet Mansurian het hedendaagse muzieklandschap te verzoenen met oude tradities.
Zijn werk overschouwt in alle kalmte en eenvoud, en toch stemt het tot denken. En rust, net dat is het wat het Armeense volk nu zo hard nodig heeft.
ECM New Series 2687 481 9522 – 2020 (Agnus Dei, Sonata da Chiesa, Con Anima, String Trio, String Quartet nr. 3, Die Tänzerin)