Musica Divina – Het Kempense spiritueel georiënteerde gedeelte van het Festival van Vlaanderen, strijkt ook dit jaar neer in een aantal abdijen en kerken in de regio. Het hoofdthema van dit jaar luidt De Klank van Da Vinci. De reden voor dit thema is zo veelvuldig als er mooie plekken zijn in de Kempen en eigenschappen kunnen toegeschreven worden aan de in 1519 overleden Leonardo Da Vinci.
Hij kleurde de renaissance en de generaties erop met zijn schilderkunst, uitvindingen, geschriften over o.a. anatomie, enz. Hij ontwierp niet alleen fantastische vliegconstructies – waarover het meest wordt gesproken – maar ook muziekinstrumenten. Daarnaast was hij een begenadigd muzikant, hij bespeelde de lira da braccio en was een meesterlijk improvisator.
Vrouwenstemmen
Het concert dat plaatsvond in de Heilig Hart kerk van Heist-op-den-Berg stond vooral in het thema van vrouwen van toen en nu. Mezzosopraan Sigrid Hausen kennen we nog als Voice in Residence van Lunalia 2018. Tijdens de betoverend mystieke avond van 29 september 2019, liet ze samen met sopraan Gerlinde Sämann en alt Petra Noskaiova haar stem horen. Samen vertegenwoordigde het trio de stemmen van enkele vrouwen die Leonardo Da Vinci voorgingen en mogelijk inspireerden.
Zo kreeg het publiek een aantal liederen te horen van de van oorsprong Italiaanse Christine de Pizan, die ruim een eeuw voor Da Vinci leefde. Als jonge weduwe werd de vrouw verplicht van haar pen te leven. Ze trok naar Parijs en ontpopte zich als autodidacte tot gerespecteerd schrijfster, dichteres, polyglot enz., wiens naam gekend was bij het “erkende intellect” van die tijd. De Pizan schreef ook in opdracht van adel, zoals de Franse koningin Elisabeth van Beieren. De stijl van Christine de Pizan bezit voornamelijk een hoofs karakter. VocaMe zette een aantal van haar gedichten op melodie.
Ziel
Ze werden daarbij begeleid door instrumentale duizendpoot Michael Popp op de vedel, santoor, iklig, dilruba en oed. De mix van oude en oriëntaalse klanken van de veelvoud aan snaarinstrumenten zorgde voor een extra mystieke sfeer. Bovendien zette Popp ook geregeld zijn eigen stem in, wat het effect enkel maar verhoogde. Het betreft geen zuivere stem, maar een ervaren dat diep vanuit Popp zijn wezen resoneert met de muziek en in al zijn breekbaarheid toonvast klinkt, een uitstraling van rust en bezinning. De versmelting met de hemelse vrouwenstemmen zorgde net voor dat ietsje meer. Er was eenvoud, perfectie, diepgang en iets onbeschrijfelijk aards dat samen hemels klonk. Een verstokt atheïst zou de neiging krijgen om naar boven te kijken.
Honderd chansons en ballades klinkt de ondertitel van het programma. Er was naast hoofse liefde ook plaats voor spiritualiteit. Welke vrouw anders dan abdis Hildegard von Bingen (1098-1179) kon hiervoor beter in aanmerking komen? Ook nog oudere teksten werden aangegrepen, zoals die van Kassia uit het Byzantium van de negende eeuw, zij schreef voornamelijk liturgische muziek.
De Klank van Da Vinci blijkt alweer een project waarbij brandend actuele thema’s plots van alle tijden blijken, en daardoor niet te negeren. Het project draagt een positieve en verzoenende boodschap, wijst op vooruitgang en creatie. Iets waar men van geniet en dieper in zich kan opnemen, wil men tenslotte generatie op generatie verderzetten. Artistiek directeur Jelle Dierckx blijkt dan ook nogmaals een man met een missie.
Foto: (c) Alidoor Dellafaille